Listado de la etiqueta: Isabel Soto

A misoxinia nas críticas á obra de Colet

/en

As máis das veces, as críticas á literatura de Louise Colet ían dirixidas ao seu sexo. Así, un amplo e moi rancio sector das letras sinaláballe dende as máis variadas tribunas o conxunto de carencias –obxectividade, metafísica, composición…– e, sobre todo, de excesos –frases, sentimentalismo, patetismo, vida privada…– que ao seu xuízo eran característicos da literatura feminina («Nada máis odioso, ou máis femininamente odioso, ca as mesquiñas e pequenas vinganzas», escribiu Barbey d’Aurevilly no capítulo que lle dedicou á escritora), por considerala sobrecargada, líquida, sen valor en comparanza coa literatura de peso, a masculina. «Non se escribe co corazón, senón coa cabeza», sentenciara ao respecto Gustave Flaubert (25 de agosto de 1852).

Fronte a eses ataques, Louise Colet adoptou unha postura inesperada. No canto de emendarse, porfiou en escribir consonte a verdade dos seus sentimentos e emocións, negándose a manter as experiencias persoais á marxe. Reivindicou o seu dereito a que a recoñecesen como muller e como escritora, non adoptou un pseudónimo masculino e esforzouse por demostrar que existía outro camiño alén do todopoderoso rol masculino. Colet entendeu que escribir é escribir a vida, e esa idea fixo que pagase caro rebelarse contra a poética flaubertiana da arte pola arte. Tanto ao longo da súa vida coma posteriormente, recibiu crueis críticas, se ben saboreou tamén as satisfaccións de certa fama poética e a liberdade e de ser ela mesma.

Se cadra, nun século no que as mulleres eran consideradas individuos de segunda clase, no mellor dos casos destinadas a seducir os homes, no peor a dedicarse aos traballos do fogar e aos coidados, non lle perdoaron o seu compromiso coa causa republicana, o seu espírito anticlerical e a posta en valor das mulleres.

Se algunha vez a loita torna grandiosa e sanguenta, quero unirme a ela, quero xuntar a todas as mulleres, a todas as nais, a todas esas irmás na dor e a miseria, e facerlles comprender o que cómpre dicir, o que cómpre facer, o que cómpre esixir para que non sexan eternamente máquinas para o pracer e a reprodución da especie!

(Carta de Louise Colet a Désiré Bancel, 21 de maio de 1850)

En poemas como «À ma mère» (Penserosa, 1840) ou «Aux femmes»; e nos relatos en verso publicados entre 1853 e 1856, La Paysanne, La Servante e La Religieuse, explora a estirpe feminina e alude á sorte común e pouco envexable das mulleres. Entre as biografías que escribiu destacan as dedicadas ás revolucionarias Charlotte Corday e Madame Roland; e en Deux Femmes célèbres (1847) aborda as etapas da vida de Madame du Châtelet e o seu amor por Voltaire para subliñar como neles se entrelazan o gusto polo estudo e os vínculos coa esfera espiritual:

Case sempre hai na vida dos grandes homes unha atractiva figura de muller da que os biógrafos da figura principal desdeñan ocuparse, ou, se o fan, é de xeito imperfecto. Non lles corresponde ás mulleres que se dedican a escribir reivindicar estas conmovedoras e nobres memorias a miúdo descoñecidas para a posteridade? Os historiadores e moralistas, dalgún xeito, tratan as mulleres como nacións vencidas: a súa personalidade queda borrada, desaparece, ou como pouco confúndese coa do home que as dominou. O que tiveron de orixinal, de grandeza e en ocasións de xenio, non se lles recoñece máis ca como un reflexo do espírito do home célebre que amaron.

No seu «Essai sur les ouvrages de Madame de Lambert», prefacio de Œuvres morales (1843), escribe:

Dende Molière, un espírito de denigración sistemática perseguiu sempre as mulleres escritoras (…); a vida familiar e a soidade do claustro privaron a moitas delas dunha reputación brillante, e as que lograron escribir deixáronnos páxinas inmortais; páxinas que ningún home podería escribir coma elas, porque son a expresión dos sentimentos que só as mulleres poden experimentar e, por tanto, expresar con verdade. De aí que sexa incuestionable a intelixencia creadora da muller; negar o seu talento para a escrita é negar a súa facultade de sentir, derivada naturalmente unha da outra.

Louise Colet sufriu nas súas carnes a misoxinia da crítica literaria. Debido ás súas relacións cun bo número de escritores, foi considerada o prototipo da bas-bleu e acantoada no papel de musa. Os seus colegas reducírona a un estatuto feminino que conciben como secundario ou menor. Sobre o seu poemario Le Monument de Molière (1853), á súa morte un crítico falará dos seus «versos de muller dun ton bastante masculino» (L’Univers illustré, 18 marzo 1876).

Rémy de Gourmont (La Motte en Bazoches-au-Houlme, 1858-París, 1915), afirma categoricamente en Promenades littéraires (1907):

Louise Colet participou moito da literatura francesa no transcurso do século XIX, pero… máis polas súas emocións ca polos seus libros. Quentou con todo o seu lume, que era ardente, o corazón filosófico do vello Cousin, e fixo gozar a Flaubert das delicias da primeira paixón. Era bonita, frenética, celosa, espiritual e sen apenas ningún talento.

E Antoine Albalat (Brignoles, 1856-1935), en Gustave Flaubert et ses amis (1927), escribe:

É coñecido o papel de namorada exasperante que desempeñou Louise Colet na vida de Flaubert […] Certamente, un dos máis insoportables tipos de bas-bleus da literatura francesa. A súa beleza foi a razón do seu éxito.

Jules Barbey d’Aurevilly dedícalle un capítulo enteiro na súa misóxina obra Les Bas-bleus (1878). Véxase a mostra a seguir (para o texto completo traducido ao galego por Isabel Soto, basta premer na hiperligazón):

Esta non é só unha bas-bleu. É a reencarnación da bas-bleu. Elévase até a abstracción! Coma as demais, coa vaidade cegadora do xénero, as pretensións, o orgullo fóra de lugar, o ridículo e a inutilidade. A señora Louise Colet tamén ten todo isto, pero con máis insolencia e provocación, a provocación covarde e xactanciosa dunha muller que sabe que en Francia a unha saia se lle permite todo […] Non era unha pedante dura, doutrinaria e plácida coma a señora Sand, pese a que tamén fose pedante; a súa pedantería era desenfreada, ardente, sibilina. Nin miga de prudencia!

Tamén resulta reveladora a peza asinada por Émile Henriot (París, 1889-1961), «Louise Colet. Portraits de femmes», 1913, cuxa tradución galega íntegra de novo pode lerse na hiperligazón:

Era de pluma fácil. E de ancas tamén […] Non era modesta. Pero a modestia, como todo o mundo sabe, é unha virtude cuxo único mérito é darlles beleza ás que só son bonitas […] Louise Revoil –a quen axiña chamaremos Louise Colet– era moi fermosa, e resulta moi difícil distinguir se unha muller moi guapa que escribe ten talento ou non. Os grandes escritores pensaban que tiña moito. Descubriuse que se enganaban cando a señora Colet se converteu nunha anciá. Isto non é moi galante, pero un sofre estas decepcións. A señora Colet causou moitas […] O rei recibiuna nas Tuileries… Porén, a gloria non a dotou dun carácter máis agradable. Toda a vida foi extremadamente túzara e de natural alborotador.

Non obstante, tamén algúns a apreciaron. Victor Hugo mantivo unha correspondencia constante con ela, estimouna, animouna, defendeuna e foi o seu amigo. Ela agradeceullo vivamente. Jean-Pierre Béranger (París, 1780-1857) valora a naturalidade, a verdade e a graza sinxela e inocente da súa escrita. O crítico Eugène de Mirecourt (Mirecourt, 1812-Port-au-Prince, 1880) dedícalle en 1856 unha curta biografía na que se mostra eloxioso, malia comezar dicindo: «Imos contar a historia dunha musa célebre, a quen un escritor dos nosos días feriu con crueldade no máis prezado que ten unha muller: a súa honra!».

* * *

Cronobiografía de Colet

/en

1810 – Nacemento de Louise Révoil en Aix-en-Provence. A súa nai, Henriette Le Blanc procedía dunha familia culta; o pai, Antoine Révoil, era empregado de correos, fillo dun comerciante de Lión. Á morte de Antoine Révoil, toda a familia vai residir ao castelo de Servanne, onde anos antes vivira o seu avó. É aquí onde Louise Révoil se afeccionou á lectura e compuxo os seus primeiros poemas para envialos a Lión, Marsella e París, asinados como «Unha muller».

1835 – Morte da nai. Casa en Uzès con compositor de Nîmes, Hippolyte Colet. Cando este é nomeado profesor de frauta do Conservatorio de París, trasládanse á capital.

1836 – Publica o libro de poemas Fleurs du Midi, tras o cal coñece a Châteaubriand e a señora Récamier, e recibe, grazas ás subscricións ao volume, unha pensión de 400 libras.

1838 – Coñece o filósofo e escritor Victor Cousin, a quen se lle atribúe a paternidade da súa filla, Henriette Colet.

1839 – Grazas a Victor Cousin, obtén o gran premio de poesía da Academia Francesa por Le Musée de Versailles, e a pensión aumenta a 2.000 libras. Leva a escena unha comedia en verso, La Jeunesse de Goethe, no Théâtre de la Renaissance. Publica a novela Le Dévouement no xornal Le Colibri de Rouen.

1840 – Alphonse Karr, en Les Guêpes, ridiculízaa no artigo “Une piqûre de Cousin”. Louise responde de inmediato tentando acoitelar polas costas (cun coitelo de cociña) a Alphonse Karr e, máis tarde, cunha Réponse aux Guêpes de M. Alphonse Karr. Publica Penserosa, poésies nouvelles, un título inspirado en Milton.

1841 – Escribe a comedia La Jeunesse de Mirabeau.

1842 – Escribe dous dramas en verso: Charlotte Corday e Madame Roland, nunca representados.

Viaxa ao sur.

Coñece a Marceline Desbordes-Valmore no salón de Nodier en L’Arsenal e visita a Madame Récamier, que lle confiará as cartas de Benjamin Constant para que as divulgue.

Entre 1842 e 1859, mantén un salón ao que asisten celebridades oficiais, entre elas, as habituais dos salóns de Nodier e de Juliette Récamier como Anaïs Ségalas, Sophie Gay e a súa filla Delphine, Marceline Desbordes-Valmore…

1843 – Novo premio da Academia Francesa polo poema Le Monument de Molière. Publica o volume de relatos Les Cœurs brisés e a narración de viaxes Deux mois d’émotions.

1844 – Publica o volume de relatos Folles et saintes.

1845 – Publica Historiettes morales, dedicadas aos seus dous fillos.

1846 – 29 de xullo. Coñece a Flaubert no taller do escultor Pradier (que lle facía un busto e ao que trata dende 1838).

4 de agosto. Primeira carta de Flaubert á «Musa». Publica Les Chants des vaincus, poésies nouvelles e o folleto Réveil de la Pologne.

1847 – Sepárase de Hippolyte Colet.

Escribe Deux femmes célèbres, as biografías de Madame du Châtelet e Klementyna Hoffmanowa, coñecida como Madame Hoffman-Tanska, escritora e activista polaca instalada en París tras o fracaso da insurrección de 1830 e falecida en 1845.

1848 – Marzo. Flaubert envíalle unha carta de ruptura.

Publica Les Grands jours de la République celebrando a revolución de febreiro.

1849 – Reside na rúa Sèvres, na casa de Ballanche, en fronte de l’Abbaye-au-Bois.

1851 – Morte de Hippolyte Colet. Ao salón da rúa Sèvres asisten Vigny, Leconte de Lisle, Musset e tamén Flaubert, con que retomou a relación en xullo, tras o regreso de Exipto, Grecia e Italia do escritor. Acada un novo premio da Academia Francesa polo poema La Colonie de Mettray.

1852 – Publica Ce qui est dans le cœur des femmes, poésies nouvelles. Só ten citas trimestrais con Flaubert, o cal continuará en 1853.

1853 – Novo premio da Academia polo poema L’Acropole d’Athènes. Vigny, Hugo e outros apoiaron o premio sen saber que o escribira unha muller. Publica a primeira entrega de Le Poème de la Femme: La Paysanne.

1854 – Publica Ce qu’on rêve en aimant, poésies nouvelles, onde dirixe un poema «Ás mulleres», e a segunda entrega de Le Poème de la Femme: La Servante.

Outubro: rompe con Flaubert.

1855 – 6 de marzo. Última carta de Flaubert dirixida a ela.

1856 – Publica Une histoire de soldat, e a terceira entrega de Le Poème de la Femme: La Religieuse.

1857 – Viaxe aos Países Baixos e aos Pireneos. Edita Quarante-cinq lettres de Béranger et détails sur sa vie.

1858 – Publica Un drame dans la rue de Rivoli e La Marquise du Gange.

1859 – O xornal Le Messager de Paris publica por entregas Lui, roman contemporain, agora traducida ao galego (por Isabel Soto) e publicada en 2023 como El.

1860 – Viaxe a Italia, que inspirará Madeleine e Naples sous Garibaldi, Souvenirs de la guerre de l’indépendance. Ao seu regreso, publica en volume a novela El, unha sorte de resposta a Elle et Lui, de George Sand, e Lui et Elle, de Paul de Musset: cinco reimpresións entre 1860 e 1864.

1862 – Publica Richesse oblige, Contes et nouvelles pour l’adolescence.

1864 – Viaxe a Xénova, Turín, Venecia, Nápoles. Escribe Les Derniers abbés, obra en parte dirixida contra a corte de Roma, que publicará máis tarde. Edita Lettres de Benjamin Constant à Madame Récamier, para o que redacta tamén a introdución e o epílogo.

1866 – Publica Les Derniers marquis.

1868 – Les Derniers abbés, mœurs religieuses de l’Italie.

1869 – Asiste, en calidade de xornalista de Le Siècle, á inauguración do Canal de Suez. Viaxa polo Nilo e publica, en Le Siècle, por entregas, Les Pays lumineux, onde volve falar da súa relación con Flaubert. Non aparecerá en volume até 1879. Publica a novela Ces petits messieurs.

1871 – Declara a súa simpatía pola Comuna.

1873 – Publica Les Dévotes du grand monde, types du Second Empire e La Vérité sur l’anarchie des esprits en France.

1876 – Morre o 8 de marzo.

1879 – Publicación póstuma de Les Pays lumineux. Voyage en Orient.

Cronobiografía elaborada a partir das notas publicadas por Roger Bellet en Femmes de lettres au xixe siècle – Notice sur Louise Colet – Presses universitaires de Lyon (openedition.org).

Amalie Skram e Louise Colet, novidades xenuínas

/en

O vindeiro 4 de xaneiro de 2024 –ou acaso nunha data próxima ás vacacións de Reis– contamos con enviarlles dúas novidades editoriais ás persoas subscritoras e distribuílas logo entre as librarías e demais canles comerciais, dado que foron á imprenta a mediados deste decembro (polo que dende un punto de vista catalógrafico deben datarse en 2023). Desta vez, optamos por incorporar ao catálogo unha novela excepcionalmente potente da literatura nórdica e outra da literatura francesa que causou gran ruído na súa época.

A traizón é un relato esencial dentro da produción de Amalie Skram (gran referente do naturalismo en Escandinavia), que Marta Dahlgren e Alejandro Tobar se encargaron de traducir dende o dinamarqués orixinal (ao respecto da lingua de partida, véxase o apéndice «A cuestión lingüística na novela A traizón») e que nunca antes fora vertida a ningunha lingua peninsular. Sexa como for, a novela ofrece unha guerra conxugal con momentos de gran virulencia dialéctica, diálogos enxeñosos, xiros de guión inesperados e un hábil emprego da corrente de conciencia. No sistema literario de orixe, a peza está considerada un dos grandes clásicos do rupturismo moderno escandinavo, un movemento de corte realista e analítico.

Pola súa banda, El, tamén inédita en calquera lingua peninsular, é unha novela de Louise Colet que, tras ver a luz 1859, espertou a ira en multitude de escritores varóns, unha vez que mestura unha trama romántica co desexo evidente de arranxar contas persoais (as máis soadas, con Gustave Flaubert, amante da autora durante case unha década). Constitúe, a nivel literario, unha mostra anticipada da literatura do eu e a posta en práctica do criterio da sinceridade na arte defendido pola autora. A tradución dende o francés correu a cargo de Isabel Soto.

Boas lecturas!

Dúas grandes novelas de Grazia Deledda

/en

Da presentación en Riolagares

O pasado xoves 1 de xuño de 2023, Xavier Queipo e Cé Tomé, os xestores do espazo Riolagares, local de recente creación localizado na rúa viguesa da Falperra, tiveron a xentileza de organizar en tempo récord un acto conxunto de presentación das novelas de Grazia Deledda Canas ao vento (Irmás Cartoné, 2023) e Elias Portolu (Hugin e Munin, 2012). Con bo criterio, e como comentou na súa breve introdución ao evento o propio Queipo, o protagonismo recaeu case por enteiro nas tradutoras das obras, María Alonso Seisdedos e Isabel Soto, en canto que lectoras privilexiadas dos textos que, por oficio, son.

Amais dos organizadores e das tradutoras, participou, cunha breve intervención inicial, Alejandro Tobar, en calidade de editor de Hugin e Munin, quen recordou que Elias Portolu (publicada en galego a finais de 2012) xa se presentara unha década antes na libraría Librouro, tamén localizada en Vigo. Así mesmo, comentou que Grazia Deledda se converteu na segunda muller en recibir o Nobel de Literatura (1926), tras a concesión á sueca Selma Lägerlof (1909), autora da que polo momento non hai nada dispoñible en galego; non obstante, Aira Editorial prevé sacar en cuestión de meses unha obra dela. Deledda é, por outra banda, a única muller entre os cinco galardoados cun Nobel que forman parte do catálogo da editorial. Os outros serían o inglés John Galsworthy (1932) e os franceses François Mauriac (1952), Albert Camus (1957) e Jean-Paul Sartre (1964); este último cómpre amentalo con reservas, pois renunciou. Nese sentido, cabe recordar que antes ca el xa renunciara o ruso Boris Pasternak (1958), só que no seu caso por presións das autoridades soviéticas. A propósito de Pasternak, parece que a editorial Galaxia prevé publicar en próximas datas O doutor Zhivago.

Por outra banda, Tobar comentou que Elias Portolu tivera, malia ser un bo libro, un rendemento comercial por baixo da media. Cualificouno, no relativo ao formato, como un libro de transición para a editorial; por exemplo, en vista dalgunhas mudanzas sutís na caixa de texto ou no alargo das lapelas, que pasaron dos 5 aos 7 cm (os 9 cm definitivos, para aproveitar ao máximo a información paratextual e porque con menos ancho o tipo de cartolina empregada acababa por abrirse, chegarían apenas uns meses despois). Tamén definiu a obra como de transición en canto á forma interna de traballar. Mencionou que á altura de 2012 aínda non estaba debidamente resolto o libro de estilo ou que, a diferenza dos últimos 7 ou 8 anos, aínda non se efectuaban de forma sistemática as múltiples correccións de rigor sobre texto inicial e en maqueta. Tamén, finalmente, definiuna como unha obra de transición a nivel de deseño, por un exceso de austeridade, non demasiado representativa do groso da produción posterior. Ao cabo, antes de lles dar a palabra ás tradutoras, destacou que María Alonso Seisdedos é a profesional que máis libros traduciu dun premio Nobel, con 7 obras de 3 autores distintos: Deledda, Pahmuk (neste caso, 4 novelas traducidas en tándem con Bartug Aykan) e Fo. Mentres que Isabel Soto leva 3, unha por autor: Deledda, Camus e Cela, neste último caso pola versión galega de A rosa (2002, conxuntamente con Xandra Cabaleiro).

Posteriormente, foi Isabel Soto quen tomou a palabra para analizar aspectos da vida da autora en diálogo con Elias Portolu; boa parte do que relatou Soto, María Alonso habíao referendar despois, en vista de que ambas as novelas, pese a presentar tramas moi diferentes, comparten elementos distintivos, intereses temáticos e estilo narrativo.

Por iso, a seguir poñemos a disposición do lectorado unha reformulación das notas de Soto, centradas na súa tradución de Elias Portolu pero en gran medida válidas tamén para Canas ao vento, pequena alfaia que acaba de publicar Irmás Cartoné e que, en palabras de Alonso Seisdedos, está «deliciosamente escrita».

Sobre Grazia Deledda

Poida que para unha gran maioría do público lector Grazia Deledda sexa unha escritora descoñecida, malia contarse entre as 17 mulleres (contra un centenar de homes) que recibiron o Premio Nobel de Literatura, na edición de 1926.

A literatura de Deledda supón un magnífico exemplo de como dende o local, o pequeno, do que se coñece ben para retratalo, se chega ao universal, sempre e cando haxa a profundidade e a calidade suficientes.

Dende os comezos, Hugin e Munin optou por rescatar periodicamente grandes obras de vello. Neste caso, non hai dúbida de que Elias Portolu foi unha aposta, no intento de poñerlle un novo traxe editorial a unha obra publicada en 1900 por entregas e en 1903 en volume independente, un clásico da cultura sarda, malia que escrito en italiano. Por iso, cabe reiterar que é unha alegría que agora a editorial Irmás Cartoné e a tradutora María Alonso Seisdedos acheguen outro texto de Deledda, Canas ao vento, ao corpus da literatura universal dispoñible en galego.

Da biografía da autora, hai dous datos de especial interese:

1 – O lugar de nacemento, Nuoro, unha cidade situada na parte máis montañosa da illa de Sardeña, baixo o monte Ortobene, precisamente o escenario de Elias Portolu. O retrato que ofrece é fiel: esa familia de pastores, con arraigadas tradicións; a paisaxe que Deledda describe e que se converte nunha personaxe máis das obras ou que traduce o estado de ánimo dos protagonistas. Deledda medra sen contactos nin modelos literarios, o que a obrigou a configurar uns propios, recorrendo a figuras reais para definir a psicoloxía e sentimentos dos personaxes e creando a literatura exclusivamente sarda que soñaba.

2 – A data de nacemento da autora, 1871, pois implica un contexto no que a muller non pasaba dos estudos primarios. Grazia Deledda, coma outras rapazas daquela, só asistiu á escola até os 10 anos. Falamos polo tanto dunha muller autodidacta, con escasa instrución e que leu todo o que lle caía nas mans, en especial os libros dos membros masculinos da súa familia, dun xeito desordenado e asistemático. Recibiu así diversas influencias que despois iría abandonando, a medida que descubría novos camiños. Á condición de muller incomprendida polo seu gusto pola literatura no ambiente cerrado e asfixiante dunha illa, habería que engadir entón esa falta de formación intelectual, trazos que conducen á marxinación que así mesmo sufriron moitas das súas coetáneas e que, no caso galego, pola condición de muller singular, evoca a figura de Rosalía de Castro (1837-1885), máis vella ca ela pero con certas similitudes.

Contamos cos pensamentos e sensacións de Deledda grazas á súa autobiografía novelada, Cosima, primeiro publicada por entregas e despois, postumamente, en libro, en 1937. Trátase dunhas memorias nas que relata os primeiros anos de vida, a súa temperá relación coa literatura e os seus primeiros pasos como escritora.

A cuestión da lingua

Para comprender a autora e a súa obra, cómpre ter en conta que a súa adolescencia e mocidade transcorren durante os primeiros anos da Unificación de Italia, tras a proclamación en Torino do reino de Italia en marzo de 1861. Para Sardeña é unha época de grandes cambios sociais e estruturais. Até daquela, a sociedade sarda permanecera secularmente illada, posuía un marcado carácter endogámico e vivía nun ritmo atemporal e inmobilista, rexida por un código ancestral non escrito.

Coa Unificación de Italia desenvólvese unha literatura rexionalista que acolle preocupacións polos problemas dese proceso político, máis complexos nas rexións do sur e nas illas, nas que se experimentaba o temor a sufrir unha aculturación que deviñese na desaparición das raíces e tradicións propias, expresadas de formas ben distintas e dialectos moi diferentes. Grazia Deledda intégrase nesa literatura rexionalista e ten que escoller o italiano como lingua vehicular, que non é a que falan habitualmente os seus personaxes. O sardo, con todo, salpica os seus textos, que presentan proverbios, cancións ou termos propios da cultura inmaterial da illa que carecen de referente en italiano.

No caso de Elias Portolu -e en maior medida en Canas ao vento- aparecen determinados termos en sardo que a autora anota xa na edición orixinal: tanca, cumbisia, filindeu, corcajos, malunes… Así mesmo, tamén reflicte tradicións como a romaría a San Francisco para cumprir a promesa que fai Elias; cerimonias como a da pedida de man (su fueddu), á que os sardos conceden case tanta importancia como á da voda, pois a palabra empeñada xa non se pode quebrantar; o costume de tosquiar as ovellas e a festa que a acompaña; o Entroido…

A adopción da lingua italiana é unha peaxe que Deledda pagou conscientemente a cambio de dar a coñecer fóra da illa unha literatura exclusivamente rexional, que, entendía, de ser escrita en sardo quedaría circunscrita aos límites da illa. Un doloroso paradoxo. Tamén quixo que o resto dos italianos comprendesen a súa realidade. Estamos pois diante dunha lingua aprendida, imposta. Nos escasos anos de escola, Deledda tivo que empezar por aprender italiano, para ela unha lingua estranxeira, pois coma tantos outros italianos, desenvolvía a súa vida cotiá na fala considerada dialectal.

Sobre Elias Portolu

No ano 1903 publica en libro Elias Portolu, previamente dado a coñecer por entregas en Nuova Antologia (entre agosto e outubro de 1900), que a consagra como escritora e inicia unha serie de novelas e pezas teatrais. Algunhas mesmo serán levadas ao cinema, como Cenere (1904), en 1916.

A obra de Deledda adoita acoller poderosas experiencias relacionadas co amor, a dor e a morte, sempre dominadas polo sentido do pecado, a culpa e a conciencia dunha especie de fado inevitable.

Son novelas psicolóxicas con personaxes que se debaten entre a paixón e o remorso e que evolucionan nunha localización que acolle os costumes e a vida cotiá da illa.

En Elias Portolu atoparemos unha narración de estilo clásico que evoca a Sardeña decadente de principios do século XX; un mundo poético, pero primitivo e cerrado. A sociedade que describe é arcaica e inmobilista, e os seus personaxes aparecen dominados por estraños conceptos intransixentes e supersticiosos da existencia humana, dunha moralidade católica e sumamente convencional.

Propón temas recorrentes: o conflito entre desexo e deber, o sentido do pecado e da culpa, a necesidade de expiación, a descrición lírica da paisaxe, unida en moitos casos aos estados de ánimo dos personaxes, nunha liña romántica, da que tamén beben tópicos como a paixón amorosa por unha muller inaccesible por condicionamentos familiares ou o conflito entre o mundo relixioso e as relacións afectivas e sexuais humanas.

Outro punto significativo da novela é o perfil psicolóxico dos personaxes, a súa compoñente atávica e antropolóxica. Aparecen dominados polas paixóns.

Os personaxes masculinos de Grazia Deledda posúen escasa entidade: son mozos débiles e sen carácter, proclives ás tentacións, como Elias, que se debate entre eternas dúbidas e non é quen de apostar polos seus sentimentos e enfrontarse á familia. Pero está tratado con gran profundidade psicolóxica. Unha lectura alén disto lévanos á incapacidade do protagonista de se enfrontar aos condicionamentos da sociedade e ás consecuencias da falta de liberdade pola imposición relixiosa.

As personaxes femininas están construídas dende un sentido tráxico da existencia. Viven na mesma sociedade da autora, condenadas de antemán a levar unha vida da que non son suxeitos axentes, privadas da posibilidade de actuar conforme á súa vontade ou empuxadas ao único camiño do que dispoñen: o da desgraza e o infortunio. Son mulleres que non poden ou non saben loitar contra o seu destino, esmagadas polo peso dunha falta ou dun sentimento que o grupo non está disposto a aceptar. Mulleres que se dobregan e se conforman aceptando un destino adverso.

Maddalena representa na novela o papel da muller tentación, mentres que o modelo da muller nai o encarna a nai de Elias, unha muller de gran solidez moral, inculta, xorda, que traballa sen descanso.

Atoparemos en Elias Portolu, como tamén en Canas ao vento, unha escritora que pinta paisaxes con palabras, que lles outorga sons e recendos, o cal crea sensacións na lectura. As descricións da natureza aumentan o interese da obra.

As tensións

É de igual modo unha novela de tensións. Tensión entre a relixiosidade cristiá e a permanencia de ritos pagáns, como «as palabras verdes» ás que recorre a nai de Elias para tentar curar das enfermidades; ou tensión permanente entre o sentimento de culpa de Elias por namorarse da súa cuñada Maddalena e o gozo pleno do amor e do sexo. Hai unha excelente análise do proceso de culpa tipicamente cristián.

Tamén hai tensión nas opinións contrapostas dos dous conselleiros e confidentes de Elias: dunha banda, o padre Porcheddu, sacerdote alegre pero firmemente defensor da moral cristiá, que o induce a facerse crego; por outra, o tío Martinu Monne, vello pastor de pasado misterioso, defensor da vida e as paixóns, que lle di que siga a súa relación, aceptándoa como algo inevitable contra o que nada pode facer. Son dúas solucións opostas ao dilema: a propia do paganismo, pragmática e sabia, e a cristiá.

Ademais de ser Elias Portolu unha obra escrita con minuciosidade, romanticismo e un certo aire rexionalista verdadeiramente cativador, Grazia Deledda imprímelles aos seus personaxes protagonistas, Elias e Maddalena, unha complexidade psicolóxica notable; os conceptos de culpa, modestia e represión física e psíquica, tan propios da relixión católica, a da autora, entrelázanse seguido para, ao cabo, tecer un drama colectivo.

As elipses

A novela encerra unha lectura sexual oculta que seguro non mencionan aquelas ordes conventuais que a listan como de lectura obrigatoria. A autora soluciona estas escenas co recurso da elipse, como vemos ao final do capítulo VI, cando Elias entra no cuarto de Maddalena. As liñas finais din así:

«El entrou e pechou a porta. E ela, que ben podería gritar e salvarse, calou e non se moveu» (p. 116).

Ou tamén no capítulo VII, onde simplemente se di:

«E de novo caeron na tentación» (p. 129).

 

Invitación á lectura

En definitiva, tanto Elias Portolu coma Canas ao vento son obras polas que non pasou o tempo; ou, dito doutro modo, o paso do tempo forneceulles novas ópticas dende as que gozar da lectura. Son oportunidades de primeira para se internar na cultura de Sardeña, nas súas paisaxes, tipos humanos e tradicións, da man dunhas tramas ben estruturadas e levadas con acerto, de xeito que a lectura non perda interese nunca.

Canas ao vento e Elias Portolu, dúas estupendas obras do seu tempo e momento histórico.

A educación sentimental: quen é quen

/en

Segunda das entradas relacionadas coa novela A educación sentimental. Os contidos foron elaborados pola tradutora Isabel Soto e teñen por obxecto enriquecer a lectura de quen agora se achegue a unha das obras clave da literatura europea.

Quen é quen

 

FRÉDÉRIC MOREAU

É o protagonista principal da novela, durante a cal asistimos ao seu proceso de maduración tras vivir múltiples peripecias amorosas (dos 18 aos 26 anos) e observar os acontecementos históricos que transcorren durante o período comprendido entre 1841 e 1867.

Concibido por Flaubert como o arquetipo da xeración desta época xeradora de falsas ilusións, posúe todos os trazos do heroe romántico, tanto no que atangue ao seu aspecto físico coma no referido ao seu carácter e á súa sensibilidade. Dedica a xuventude a perseguir diversas ambicións –artísticas, políticas e sociais–, moitas das cales son o froito das fantasías compartidas co seu amigo da infancia, Deslauriers, quen está certo do seu éxito no «ascenso» dende a provincia até París e lle ofrece o modelo de Rastignac, o personaxe de Honoré de Balzac que aparece por vez primeira en O tío Goriot (1842), un mozo ambicioso que se instala en París para estudar Dereito e que observa a «boa sociedade» con sorpresa e envexa e está disposto a todo para lograr os seus fins: «Recorda a Rastignac na Comedia humana! Seguro que o conseguirás, estou certo!» (p. 30). No entanto, fracasa en todos os seus plans ou axiña renuncia a eles, ben por pasividade, ben por falta de perseveranza, ben por perder o interese. Así mesmo, nos momentos decisivos, móstrase sempre máis preocupado polos asuntos do corazón ca polos revolucionarios.

Namorado de Marie Arnoux des que a coñece nun barco no que retorna de Le Havre á súa vila, Nogent-sur-Seine («Foi coma unha aparición»), todas as súas idas e vindas terán como obxectivo achegarse a ela. Se ben hai momentos nos que está preto de conseguila, nunca o logra por completo, e cando ela finalmente volve aparecer na súa vida, en marzo de 1867, rexéitaa ao ver os seus cabelos canos para non conturbar o seu ideal. Con todo, a súa falta de reflexión e a súa deshonestidade lévano a converterse no amante de Rosanette, coa que chega a ter un fillo; e mesmo, tempo despois, desexoso de ascender por fin socialmente, no da señora Dambreuse, que o humillará e frustrará de vez as súas ilusións. Anos despois, consumidos os dous terzos da súa fortuna, acaba vivindo en Nogent como un pequenoburgués e fai balance da súa vida con Deslauriers, ambos vencidos. No cómputo final da súa existencia, consideran que o «mellor» que tiveron na vida foi a frustrada visita ao establecemento de prostitución durante a adolescencia, de maneira que quedan co que puido ser e non coa realidade, decantándose pola perspectiva do fracaso.

 

O círculo de Frédéric

 

CHARLES DESLAURIERS

Provinciano intelixente e ambicioso, é amigo de Frédéric dende que o coñece no Colexio de Sens no que ambos os dous están internos. Desa época datan os plans que trazan xuntos: vivir en París, viaxar, gañar cartos, medrar socialmente… Porén, cando por fin viven xuntos, decepciónanse mutuamente e Deslauriers sente como unha traizón que Frédéric lle negue os cartos para ter un xornal de seu. Ademais, o feito de que se introduza na alta sociedade fai nacer nel unha amarga envexa. Polas súas ideas e o seu comportamento, representa o revolucionario por interese. Tenta seducir a señora Arnoux, gañar o favor de Rosanette, acadar un traballo para o que Frédéric foi elixido e incluso casa con Louise. O final da novela preséntao en Nogent reconciliado con Frédéric; xuntos, fan balance do seu fracaso vital.

 

BAPTISTE MARTINON

Fillo dun labrego rico que o destina á maxistratura, é un estudante modélico, sempre disposto a unirse ás ideas dominantes. De feito, chega a ser agregado á fiscalía da capital grazas aos contactos que ten a súa familia. Ao tempo que comparte xuntanzas con Frédéric e os demais amigos deste, comeza a frecuentar a casa dos Dambreuse, onde non dubida en sumarse a algunha das humillacións que sofre Frédéric nese círculo. Tras varias amantes (unha obreira cando estudante, unha muller duns cincuenta anos que coñece no Alhambra), mantén unha relación coa señora Dambreuse, até que o seu arribismo o empurra a cortexar a Cécile, a fea e insignificante rapaza, ao sospeitar que é a filla ilexítima de Dambreuse e terá un bo dote. Ao cabo logra o seu propósito e recibe, canda a súa muller, a herdanza da fortuna do banqueiro á morte deste. Acaba sendo senador.

 

ALFRED DE CISY

Vizconde, cadra con Frédéric na Facultade de Dereito, quen pensa que ten unha intelixencia das máis mediocres, malia admirar as súas boas maneiras e a súa elegancia. Del dise que semella unha señorita polas súas maneiras delicadas. Chega a identificarse co príncipe Rodolphe de Les Mystères de Paris. Coa morte da avoa, dispón dunha fortuna considerable e céntrase en distinguirse dos demais, empeñado en «ter un selo de seu», a súa frase preferida. Seduce a Rosanette por unha aposta e este feito, sumado á ofensa contra a honra dos Arnoux, fai que Frédéric o desafíe a un duelo. Acaba consagrado á relixión, pai de oito fillos e residindo no castelo dos devanceiros.

 

AUGUSTE DUSSARDIER

Humilde dependente que coñece a Frédéric e os seus amigos tras ser detido por defender un neno dos ataques dos gardas, pois non soporta as inxustizas. Representa o revolucionario puro (contrapunto de Sénécal) e idealista, pois soña con participar na construción dunha república celestial na que se cumpran os anhelos de todos os obreiros. É un amigo leal do protagonista, con quen comparte seráns no peirao Napoleón, conversas e libros. Cando Sénécal é detido, acusado de participar nun atentado, axúdao, seducido pola idea do home que se sacrifica por un ideal que el comparte: a República. Resulta ferido no motín republicano contra o Goberno e recibe os coidados da señorita Vatnaz, con quen comparte unha historia do pasado (un roubo cando ambos traballaban nun establecemento) e que se converte na súa amante, malia non estar namorado dela. Ao cabo, sofre a desilusión de ver traizoados os seus ideais. Acaba asasinado a mans do seu antigo camarada Sénécal.

 

SÉNÉCAL

Representa o revolucionario exaltado e fanático, membro de sociedades secretas revolucionarias, que, de xeito paradoxal, acaba apoiando o golpe de Estado que pon fin á revolución. En realidade, é Deslauriers quen o introduce no círculo de Frédéric, gabando as súas altas capacidades. Traballa como profesor de matemáticas, aínda que o expulsan até en dúas ocasións: unha vez por lle zoscar ao fillo dun aristócrata, e outra por negarse a entregar premios, un costume que considera funesto para a igualdade. Durante a estadía de Frédéric en Nogent, vive un tempo con Deslauriers e goza dos luxos da casa. Frédéric pretende utilizalo para vixiar a señora Arnoux e conséguelle un traballo na fábrica de porcelana do seu home, pero deixa o posto ao se ver desautorizado. Deportado por revolucionario en xuño de 1848, reaparece máis tarde como axente da policía durante o golpe de Estado de Luís Napoleón, momento no que asasina o seu amigo Dussardier. Sen transición, sempre autoritario, pasará da revolución á defensa da orde e o asasinato.

 

DELMAR

Actor que ten un alto concepto de si mesmo. De nome Auguste Delamare, faise chamar primeiro Anténor Dellamarre, logo Delmas, logo Belmar e ao cabo Delmar, «modificando e perfeccionando así o seu nome de acordo coa súa crecente gloria». Aparece por vez primeira actuando no Alhambra, un baile público. Amante da señorita Vatnaz e tamén de Rosanette, as dúas disputan por el. Tras a revolución de febreiro de 1848, decide presentarse como candidato ás eleccións polo Sena. Ofrécese a presentar a Frédéric nos clubs para presentar a candidatura deste.

 

SEÑOR DAMBREUSE

Aristócrata oportunista que medrou e amasou a súa fortuna ao abeiro da monarquía e que se adapta á nova vida burguesa converténdose nun importante e rico industrial, acérrimo defensor da propiedade, o proteccionismo, o luxo, o comercio e a fusión das grandes compañías, coma a da hulla, sempre á espreita das boas oportunidades. Posúe unha suntuosa residencia privada, por máis que o seu despacho sexa austero, tan só adornado polos retratos de Luís Filipe e do xeneral Foy. Móstrase preocupado polas ideas revolucionarias, sobre todo as relacionadas coa organización do traballo, e cre esaxerado falar do problema do pauperismo, considerando que se trata dunha cuestión individual sen relación coa miseria: cando as clases baixas abandonen os seus vicios, liberaranse das necesidades, e cando o pobo sexa máis moral, será menos pobre, defende. Porén, salienta pola súa gran capacidade de adaptación en política: co triunfo da revolución de 1848, axiña cambia de chaqueta, muda de actitude, de linguaxe e de ideas, e chega a afirmar que no fondo sempre fora republicano e que lle caían simpáticos os obreiros. Proponlle a Frédéric que se presente como candidato ás eleccións de abril á Asemblea Nacional polo distrito de La Fortelle para ter unha persoa de confianza no parlamento, pero, ante o discurso radical que prepara o mozo, acorda presentarse el mesmo, sen dicirllo. De forma simbólica, morre a consecuencia dunha hemoptise tras a destitución do xeneral Changarnier. Flaubert concentra neste personaxe o seu odio cara ao burgués orleanista; o arribista, cazador de fortunas e home sen escrúpulos.

 

TÍO ROQUE

Axente electoral e administrador do señor Dambreuse en Nogent. Tras vivir en concubinato coa criada, casa con ela e recoñece a súa filla, Louise. Quere que esta case con Frédéric, xa que o mozo podería recuperar unha posible orixe nobre por parte materna e chegar lonxe coa axuda do señor Dambreuse. Durante o motín contra a República, acode a París coa veciñanza de Nogent e únese á garda nacional. Pon en práctica a súa crueldade vingándose dos amotinados e matando friamente un rapaz que lle pide pan.

 

As mulleres de Frédéric

 

MARIE ARNOUX

Esposa do burgués Jacques Arnoux, sempre infiel, é o obxecto de desexo de Frédéric durante toda a novela e preséntase nas primeiras páxinas «coma unha aparición», de acordo co sentido case virxinal do seu nome. Aparece sempre descrita baixo a mirada de Frédéric, que a considera unha muller fermosa, plácida, virtuosa e case perfecta. Así, a miúdo é retratada sentada ao pé do lume, cosendo e coidando dos seus dous fillos. Esta concepción maternal arrodeada de idealismo e pureza fai que nela se exclúa a luxuria. Malia haber escenas nas que parece corresponder aos sentimentos de Frédéric, apenas comparten algo máis ca un bico. Porén, ofrécese a el ao final da novela, cruzando a liña da figura maternal e da compañeira constante para tentar ser a amante, o que marca o remate da súa relación.

 

ROSANNETTE

É unha prostituta nova, bonita, frívola e caprichosa que sabe seducir os homes, de maneira que representaría a muller impura fronte á honestidade da señora Arnoux. Amante de Jacques Arnoux, mantén tamén relacións con outros personaxes (co vello señor de Oudry, veciño de Arnoux; con Delmar; co barón de Comaing; con Cisy; co príncipe ruso Tzernoukoff), entre eles Frédéric, que a conquista tras longos desabores, buscando nela o pracer. Coñeceremos a súa complicada infancia (foi vendida pola nai a un home casado) e mocidade (foi dependenta nunha tenda, encomezou estudos para ser actriz) até se dedicar a vivir dos seus amantes. Aspira a atopar o amor auténtico e cando ten un fillo con Frédéric está disposta a casar con el e a converterse nunha burguesa. Con todo, ao final da novela Deslauriers fala do seu decadente aspecto, tras atopala nunha tenda, levando da man un cativo que adoptou, viúva dun tal señor Oudry e moi gorda, enorme.

 

LOUISE

É a rica filla do tío Roque, un veciño de Nogent, que coñece a Frédéric aos doce anos e queda engarguelada por el, ao consideralo un compañeiro, un irmán, un mestre. Apenas morta a nai, el marcha a París e Louise idealízao no recordo e ansía casar con el. Cando ao cabo se debuxa esta posibilidade, chora desconsolada ao coñecer que Frédéric ama a alguén e ten un fillo cunha amante á que mantén. Acaba casando con Deslauriers aínda que tempo despois o abandona para fuxir cun cantante.

 

A SEÑORA DAMBREUSE

Muller da alta sociedade, é a esposa dun rico empresario que se caracteriza polo seu carácter intrigante, visible nas súas argucias para impedir por todos os medios que Martinon, o seu amante, case con Cécile (filla ilexítima do seu home). Cando ao cabo a voda se celebra, por aburrimento, faise amante de Frédéric, co que mesmo quere casar. Á morte do seu home, desesperada por non obter a totalidade da herdanza que esperaba tras unha vida de entrega a el, e sabedora de que Frédéric ama a señora Arnoux, argalla unha cruel vinganza para humillalo. Acaba casando cun inglés.

 

Arnoux e o seu círculo

 

JACQUES ARNOUX

Próspero empresario ao que Frédéric coñece no barco, de mozo, cando ten uns corenta anos e galantea cunha campesiña, de maneira que dende o comezo da novela queda de manifesto o seu carácter sedutor. Republicano, preséntase como propietario do establecemento L’Art industriel, sito no bulevar Montmartre, que comprende tamén unha revista de arte, aínda que despois se dedicará ao comercio de louza, á compravenda de terreos e, pasado o tempo, debilitado de saúde, montará unha tenda de obxectos relixiosos antes de fuxir de París compelido polas débedas. Egoísta e descarado, salienta pola súa vitalidade e tamén pola súa xenerosidade, pois ao seu redor pululan artistas, xornalistas, vendedores e mulleres que prestan servizos a cambio de obsequios. É un dos principais amantes de Rosanette. Aprovéitase de Frédéric pedíndolle cartos para salvarse e mesmo o humilla, utilizándoo diante da muller para tapar os seus reiterados excesos e infidelidades.

 

PELLERIN

Pintor de ideoloxía socialista, pois pensa que a arte debe servir para moralizar o pobo. Obsesionado por superar o clasicismo e iniciar a revolución impresionista, le todas as obras de estética para descubrir a verdadeira teoría da Beleza, convencido de que, cando a atope, realizará obras mestras. Eterno artista, nunca acha a maneira de materializar a súa obra e pérdese en discusións sen fin. É o autor do cadro de Rosanette que lle encarga Frédéric. No aspecto político, abomina a revolución pola perda definitiva do museo español e declárase partidario dunha monarquía ben entendida, o máis favorable para as artes. Tras practicar o fourierismo, a homeopatía, o espiritismo, a arte gótica e a pintura humanitaria, acaba convertido en fotógrafo.

 

HUSSONNET

Malia que coñece a Frédéric na rúa, mentres ambos contemplan un motín, adoita traballar para Jacques Arnoux, o cal fai que o mozo se pegue a el para introducirse nese círculo. Ambiciona a gloria e as ganancias do teatro. Colabora en comedias fracasadas, ten montóns de plans, compón cancións e aláudase de coñecer ben a lingua. Acaba ocupando un alto cargo relacionado cos teatros e a prensa.

 

REGIMBART

Chamado o Cidadán, é outro dos acólitos de Arnoux, un cretino vago e descrido ao que ninguén lle coñece ocupación e que vive da muller (modista). Porén, Arnoux atribúelle unhas condicións intelectuais e unha intelixencia superior. Pasa o tempo deambulando polas rúas de París, entre copas de asente e vermú, espallando as súas opinións. Durante a monarquía orleanista, Régimbart desexaba a revolución e conspiraba activamente cos integrantes dos clubs; cando ao cabo chega a revolta, pensa que non se trataba diso e, ao final, só lle preocupa conservar as fronteiras nacionais.

 

SEÑORITA CLÉMENCE VATNAZ

Solteira parisiense. Amiga e rival de Rosanette, coa que ten diversos enfados por temas de cartos e porque ambas se disputan a atención do actor Delmar. É a encargada de amañarlle a Arnoux as citas. Coa chegada da Revolución, entrégase a unha afervoada propaganda socialista e defende a participación das mulleres. Coida de Dussardier cando este resulta ferido no motín republicano contra o Goberno, e fanse amantes, pois ten con el unha especie de débeda de gratitude por un roubo que ela cometeu cando ambos traballaban nun establecemento.

Outra información relacionada coa novela: Xénese da obra e marco temporal

Senllas novelas de Gustave Flaubert e Karmele Jaio

/en

Chegou a primavera e con ela dúas novidades de excepción para engrosar a colección Principal, as correspondentes ao segundo trimestre de 2022. Tras un longo tempo de intenso traballo, por fin podemos presentar en galego un dos meirandes e máis extensos clásicos da literatura universal: A educación sentimental, de Gustave Flaubert, traducida e anotada por Isabel Soto. En breve, nesta bitácora, ofreceremos máis información acerca desta obra magna e mesmo incorporaremos de balde varios documentos guieiros para complementar a lectura, elaborados en todos os casos pola tradutora.

Por outra banda, na tradución dende o orixinal éuscaro realizada por Isaac Xubín, traemos unha das obras máis sobranceiras e mellor acollidas da literatura vasca contemporánea: A casa do pai, da escritora vitoriana Karmele Jaio. A novela foi distinguida co Premio Euskadi de Literatura en 2020 e, entre os temas que propón, figuran as complexas relacións, abordadas con sutileza, entre a masculinidade e o feminismo.

Dentro duns días enviaremos os paquetes cos libros aos domicilios das persoas subscritoras e principiaremos así mesmo a distribución comercial nas librarías. Quen esteades en disposición de apoiar o noso labor cunha subscrición, adiante, e grazas.  Velaquí a información coas distintas modalidades de abonamento.

Oxalá ambas as dúas obras logren a atención de crítica e lectorado que ao noso entender merecen, aínda que só sexa pola cantidade de tempo que lles dedicamos: no caso de A educación sentimental, 4 anos con ela a voltas (na edición galega, supera os 850.000 caracteres). No caso de A casa do pai, a idea de traela para o galego xurdiu a raíz desta entrevista con Harkaitz Cano en febreiro de 2021.

Boas lecturas!

As personaxes femininas en A peste: o silencio e a distancia

/en

Acaba de publicarse o número 21 da revista Viceversa, e vén cargado de artigos interesantes e ben fiados sobre temas e obras diversos: contén, por exemplo, unha rigorosa análise sobre a dobraxe ao galego, tamén sobre a obra traducida ao inglés de Manuel Rivas e Domingo Villar, sobre os últimos 20 anos de tradución literaria ao bretón ou sobre a relación entre feminismo e tradución… Así mesmo, inclúe coma decote un bo feixe de traballos relativos a obras concretas.

Nese sentido, son tres as novelas publicadas por nós que contan cunha entrada de seu neste número. Unha, sobre a que escribe Iago Nicolás Ballesteros no apartado reservado ás recensións, é Colleita vermella; das outras dúas, presentadas na epígrafe «Traducións xustificadas», son os propios tradutores quen achegan pistas e claves acerca dos seus traballos: Antía Veres en «Unha muller perdida; a entrada de Willa Cather no panorama editorial galego» e Isabel Soto e Xavier Senín en «A tradución de A peste: un clásico que nos interpela máis ca nunca».

En vindeiras entradas deste blog deterémonos nas outras dúas obras mencionadas, pero nesta ocasión gustaríanos reproducir polo seu interesante un aspecto moi concreto dunha das grandes obras de Camus que comentan e exemplifican por extenso os seus tradutores ao galego no punto 5 do seu artigo, que intitularon «As personaxes femininas en A peste: o silencio e a distancia».

Novidades de abril de 2021

/en

Con abril ás portas, publicamos dúas novidades na colección Principal, as correspondentes ao segundo trimestre de 2021. Nesta ocasión trátase dunha obra clásica da literatura francesa, Gobseck (PVP 13 €; traducida do francés por Isabel Soto), novela curta que forma parte da monumental La Comédie humaine de Honoré de Balzac, onde o autor afonda na figura do usureiro Gobseck, prototipo do avaro, así como no turbulento pasado doutra serie de senlleiros personaxes; e, doutra banda, O esmoleiro (14,50 €; traducida do grego por Alfonso Blanco), unha referencia ineludible da narrativa escrita en neogrego e a mostra máis sobranceira da tendencia naturalista de Andreas Karkavitsas.

Esta mesma semana enviaremos os paquetes aos domicilios das persoas subscritoras e comezaremos, coma decote, a distribución comercial nas librarías. Quen estea en disposición de apoiar o noso labor cunha subscrición, adiante, e grazas. Velaquí a información coas distintas modalidades de abonamento.

A contrafío, do aglaio da xeración Nós á tradución de Isabel Soto

/en

Catro anos e uns meses despois da súa publicación en lingua galega, estes días chegaron do prelo os novos exemplares de A contrafío, unha das novelas máis senlleiras e estimadas que temos no catálogo, na que traballaramos a esgalla durante polo menos un par de anos, sobre todo a súa tradutora, Isabel Soto. Coma decote, ao comprobar que se nos ían esgotando as existencias, aproveitamos para revisar o conxunto, retirar algunha que outra errata e reimprimir as correspondentes copias.

É sabido que gran parte dos nosos títulos son libros de fondo; long-sellers a pequena escala, se se quere. De entre eles, poucos hai co grao de excelencia de A contrafío. A edición galega da denominada “Biblia do decadentismo” leva incorporado un xenuíno aparato de notas ao pé (nada menos que 232; con diferenza, a que máis de entre as obras de noso), o prefacio do autor para a edición en francés de 1903, é dicir, case vinte anos despois da publicación orixinal en 1884 (un texto que reformulamos como posfacio, de tal maneira que non condicionase en exceso a lectura), a inescusable nota preliminar onde se contextualiza en catro xeniais pinceladas o pasado familiar de Des Esseintes ao tempo que se avanza o seu dandismo, e, a maiores, unha guía de lectura de elaboración propia intitulada Algunhas claves para ler A contrafío, da que chegamos a sacar algunhas copias en papel e coa que actualmente obsequiamos a quen merca un exemplar da novela.

Na tal guía, en concreto na epígrafe “Huysmans e a literatura galega”, explicamos até que punto A contrafío foi unha “referencia para os autores pertencentes á Xeración Nós, os cales participaron da sensibilidade propia da mocidade de comezos do século XX e do seu intento de busca na literatura de corte espiritualista dunha táboa coa que salvarse do naufraxio no que afogaban no contexto da España da Restauración”; de igual modo, achéganse curiosidades e vencellos entre a obra de Huysmans e outras da literatura galega como Arredor de si (1930), de Otero Pedrayo.

Por estes motivos, convidamos a lectoras e lectores a mergullarse por vez primeira ou pola enésima nunha das obras máis relevantes da literatura europea de finais do XIX.

© Copyright – Editorial Hugin e Munin | Aviso Legal – Política de Privacidade – Envíos, devolucións e desistencia