tradución – Editorial Hugin e Munin

Listado de la etiqueta: tradución

Os tardeiros: o título, os nomes dos personaxes e as novelas afíns

11 Outubro, 2023/en Blog

Hai uns meses, en marzo de 2023, organizamos en colaboración coa libraría Cartabón de Vigo unha presentación conxunta das obras O neno perdido, de Thomas Wolfe, e Os tardeiros, de Anita Brookner.

En relación con O neno perdido, amais da información que esa tarde expuxo Ramón Nicolás, é posible consultar na rede a entrada «Vencellos co universo de Thomas Wolfe», elaborada polo tradutor, Ignacio Chao, e os editores.

No caso de Os tardeiros, achegamos a seguir parte do que entón comentou Alejandro Tobar, en calidade de tradutor ao galego da novela de Brookner, tratando de non replicar os contidos das entradas deste mesmo blog intituladas «Os tardeiros de Brookner. Longa nota do tradutor» e «Brookner a través da mirada de Cheryl Alexander Malcolm». Se o recuperamos é como nova forma de enriquecer a lectura da novela e así mesmo para matizar unha pequena inexactitude reproducida en prensa: nin lle quita nin lle pon, pero esta novela de Brookner si foi traducida con anterioridade a outras linguas peninsulares.

1. Obras e temáticas próximas

Sen saír do catálogo de Hugin e Munin, velaí algunhas obras que conectan coa novela Os tardeiros de Anita Brookner:

Polo nazismo, pola confrontación co pasado e pola necesidade de afondar nas orixes e reparar (ou non) os problemas dende a raíz, dialoga coa novela O lector (1995; trad. David Álvarez, 2020), do alemán Bernhard Schlink.

Polas continuas disquisicións ao redor das relacións sentimentais e de parella, con A besta na xungla (1903; trad. A. Tobar, 2014), de Henry James. Neste sentido, cabe deterse nas «10 cousas que cabe esperar dunha novela de Brookner» segundo dous admiradores da novelista responsables da instauración do Día Internacional de Anita Brookner hai unha década. Nas vinte e catro novelas (escritas nun período de 28 anos) da autora londiniense o público lector atopará «risos (non gargalladas), unha experiencia estética, paseos, comida, un estímulo para reflexionar acerca dun mesmo (e non necesariamente baixo unha luz positiva), erotismo, unha lectura chea de riscos, Zeitgeist, algo de Sigmund Freud e algo de Henry James».

Pola admiración incondicional de Brookner cara ás obras de Honoré de Balzac, enlaza coa novela curta Gobseck (1842; trad. Isabel Soto, 2021), incluída como parte dos dezasete volumes de La Comédie humaine. Cabe mencionar aquí que o título da ópera prima da autora inglesa (A Start in Life {EN-BR}; The Debut {EN-US}) é unha homenaxe a Un debut dans la vie (1845), de Balzac.

Polo seu marco espacial paneuropeo e o seu afán de estudo da personalidade, entronca con A impaciencia do corazón (1939; trad. Marta Gómez Pato, 2018), de Stefan Zweig. A modo de anécdota, resulta curioso que no balance anual de lecturas de 2011, o derradeiro que Brookner publicaría en revistas, se referise precisamente a esa novela de Zweig do seguinte modo: «con moita diferenza, a miña mellor lectura do ano».

Pola súa condición de novela total, pola profusión léxica e polo ton elevado da narración, relaciónase con A educación sentimental (1869; trad. Isabel Soto, 2022), de Gustave Flaubert. Amais, en Os tardeiros figura unha mención expresa a outra obra mestra do francés, Madame Bovary (1857), de relevancia para o caso da personaxe de Yvette.

Dun modo máis tanxencial, non tanto en Os tardeiros nin na obra de ficción coma na traxectoria previa de Brookner como historiadora da arte, cómpre citar A contrafío (1884; trad. Isabel Soto, 2016), de Joris-Karl Huysmans, a biblia do Decadentismo, que a británica chegou a analizar polo miúdo nun traballo sobre a literatura francesa do século XIX; con A contrafío, Brookner comparte o gusto pola citación de obras pictóricas, a súa descrición e estudo.

2. Os tardeiros noutras linguas. Títulos fieis e libres

En relación cos títulos, outro inciso de relevo: Latecomers (1988) traduciuse, antes ca ao galego, ao neerlandés (1989), comercializado como ‘literatura psicolóxica’; ao francés (1989); ao portugués, ao castelán e ao dinamarqués (1990); ao grego (1991); ao alemán (1991); ao xaponés (1992) e ao italiano (2000).

Para o cotexo da chamada segunda tradución, onde se modula a versión primixenia (en bruto), se púen as solucións e se resolven as máis das dúbidas que poidan restar, o tradutor empregou as versións portuguesa, española e francesa (esta última, sobranceira). A este respecto, é interesante deterse en como as catro linguas romances se desmarcan por enteiro do título orixinal: en francés, La porte de Brandebourg; en castelán, Soledad de fondo; en portugués, O tempo esquecido; e en italiano, Nostalgia. A este respecto, os críticos de Brookner, que os tiña e os ten, adoitan remarcar a relativa mediocridade dos títulos das obras e, de paso, a reiteración de temas. Sexa como for, de entre as linguas románicas, a tradución galega é a primeira equiparable, en canto a título, ao orixinal. Noutras latitudes, tamén o son as versións en neerlandés e alemán, a diferenza do dinamarqués, que xoga coa creatividade: Livets fylde; traducible como «(a) plenitude da vida», ou como «vida plena» dun xeito non tan literal, ou mesmo como «enchente de vida», de vinculármolo co cariz culinario que sen dúbida flota na obra.

3. A designación de personaxes

Os nomes dos personaxes nas novelas de Brookner comportan unha carga simbólica de pertenza e integración e asemade modelan unha parte da súa identidade. Tanto se permanecen inalterados ao longo da obra coma se experimentan variacións (sexa coa conversión en hipocorísticos, co acompañamento de alcumes ou cos cambios obrigados pola trama), os nomes dados son parte esencial dos personaxes.

Así, a estudosa Cheryl Alexander Malcolm, sinala unha ducia de casos de interese, pero préstalle especial atención ao do pai da protagonista en A Start in Life (1981), de orixe polonesa, que é Georg para a súa esposa e George para os seus veciños ingleses. Ou o da señora Miller en Altered States (1993), tamén polonesa, quen, a fin de non ser marxinada, muda o Jadwiga orixinal por Jenny.

En Os tardeiros, podería enunciarse a seguinte teoría acerca de Hartmann e Fibich: ambos os dous son apelidos de orixe xudía. No caso de Hartmann, está claro que ten unha raíz xermánica, que resulta bastante transparente no inglés moderno, como hard-man, home duro. Fibich é onde tocaría elucubrar. Aínda que etimoloxicamente semella que pode ter unha orixe sefardí (co significado de «terra de pastoreo», se ben hai mesmo quen lle apón unha orixe galego-portuguesa), postos na pelella dun lector inglés, remite a feeble, feble. Sexa ou non verdade, isto casa ben coa actitude que cada un deles adopta na confrontación co pasado e, dun modo máis xeral, coa vida. Hartmann é o duro, o resistente; Fibich, o débil, o vacilante e apoucado. Amais, cabe notar que se trata de apelidos, porque ambos os personaxes como nome de pía levan Thomas. Aí, de novo, a autora intérnase nun campo freudiano, ou acaso, psiquiátrico, co desdobramento da personalidade. Thomas o Forte versus Thomas o Feble. En definitiva, que Os tardeiros, tamén a teor destes supostos miudallos, é un libro para deterse case que en cada liña.

Verán de 2023: novelas de Edith Wharton e Delphine de Vigan

23 Xuño, 2023/en Blog

Acaban de chegar da imprenta as novidades para esta verán: As irmás Bunner, de Edith Wharton, e mais As gratitudes, de Delphine de Vigan. A semana que vén, derradeira deste mes de xuño, sairán para os domicilios das persoas subscritoras e empezarán así mesmo o seu percorrido polas librarías.

No caso de As gratitudes, publicada orixinalmente en francés en 2019 e dispoñible agora en galego na tradución feita por Xavier Senín, De Vigan ofrécenos a historia dunha anciá, Michka, cuxos problemas de saúde fan que ingrese nunha residencia. A afasia que padece a protagonista ocasiónalle frecuentes lapsus e deriva na paulatina perda da facultade de se comunicar. Trátase dun emotivo e conmovedor relato que nos fai reflexionar sobre a vellez, a dependencia ou a empatía, e no que a palabra se erixe como un elemento crucial.

A outra entrega do trimestre é As irmás Bunner, en tradución do inglés de Alejandro Tobar, unha singular e non demasiado coñecida obra de Edith Wharton, autora de referencia na literatura dos Estados Unidos de América. Sumamos pois esta estupenda novela aos demais títulos dispoñibles en galego desta escritora: Ethan Frome (1911; Irmás Cartoné, 2015) e A idade da inocencia (1920; Sotelo Blanco, 2009). Respecto a este “melancólico” relato (escrito en 1892 pero publicado en 1912), convén salientar dous aspectos: por unha banda, o amor fraternal, en canto eixe a partir do cal se desenvolve unha trama interesante e ben levada, e, pola outra, o descomunal talento da autora para a ambientación, plasmada na sucesión de escenas formidables en distintos puntos da cidade de Nova York: Central Park, o río Hudson, os grandes almacéns dalgúns distritos históricos da illa de Manhattan…

Boas lecturas e bo verán.

Dúas grandes novelas de Grazia Deledda

2 Xuño, 2023/en Blog

Da presentación en Riolagares

O pasado xoves 1 de xuño de 2023, Xavier Queipo e Cé Tomé, os xestores do espazo Riolagares, local de recente creación localizado na rúa viguesa da Falperra, tiveron a xentileza de organizar en tempo récord un acto conxunto de presentación das novelas de Grazia Deledda Canas ao vento (Irmás Cartoné, 2023) e Elias Portolu (Hugin e Munin, 2012). Con bo criterio, e como comentou na súa breve introdución ao evento o propio Queipo, o protagonismo recaeu case por enteiro nas tradutoras das obras, María Alonso Seisdedos e Isabel Soto, en canto que lectoras privilexiadas dos textos que, por oficio, son.

Amais dos organizadores e das tradutoras, participou, cunha breve intervención inicial, Alejandro Tobar, en calidade de editor de Hugin e Munin, quen recordou que Elias Portolu (publicada en galego a finais de 2012) xa se presentara unha década antes na libraría Librouro, tamén localizada en Vigo. Así mesmo, comentou que Grazia Deledda se converteu na segunda muller en recibir o Nobel de Literatura (1926), tras a concesión á sueca Selma Lägerlof (1909), autora da que polo momento non hai nada dispoñible en galego; non obstante, Aira Editorial prevé sacar en cuestión de meses unha obra dela. Deledda é, por outra banda, a única muller entre os cinco galardoados cun Nobel que forman parte do catálogo da editorial. Os outros serían o inglés John Galsworthy (1932) e os franceses François Mauriac (1952), Albert Camus (1957) e Jean-Paul Sartre (1964); este último cómpre amentalo con reservas, pois renunciou. Nese sentido, cabe recordar que antes ca el xa renunciara o ruso Boris Pasternak (1958), só que no seu caso por presións das autoridades soviéticas. A propósito de Pasternak, parece que a editorial Galaxia prevé publicar en próximas datas O doutor Zhivago.

Por outra banda, Tobar comentou que Elias Portolu tivera, malia ser un bo libro, un rendemento comercial por baixo da media. Cualificouno, no relativo ao formato, como un libro de transición para a editorial; por exemplo, en vista dalgunhas mudanzas sutís na caixa de texto ou no alargo das lapelas, que pasaron dos 5 aos 7 cm (os 9 cm definitivos, para aproveitar ao máximo a información paratextual e porque con menos ancho o tipo de cartolina empregada acababa por abrirse, chegarían apenas uns meses despois). Tamén definiu a obra como de transición en canto á forma interna de traballar. Mencionou que á altura de 2012 aínda non estaba debidamente resolto o libro de estilo ou que, a diferenza dos últimos 7 ou 8 anos, aínda non se efectuaban de forma sistemática as múltiples correccións de rigor sobre texto inicial e en maqueta. Tamén, finalmente, definiuna como unha obra de transición a nivel de deseño, por un exceso de austeridade, non demasiado representativa do groso da produción posterior. Ao cabo, antes de lles dar a palabra ás tradutoras, destacou que María Alonso Seisdedos é a profesional que máis libros traduciu dun premio Nobel, con 7 obras de 3 autores distintos: Deledda, Pahmuk (neste caso, 4 novelas traducidas en tándem con Bartug Aykan) e Fo. Mentres que Isabel Soto leva 3, unha por autor: Deledda, Camus e Cela, neste último caso pola versión galega de A rosa (2002, conxuntamente con Xandra Cabaleiro).

Posteriormente, foi Isabel Soto quen tomou a palabra para analizar aspectos da vida da autora en diálogo con Elias Portolu; boa parte do que relatou Soto, María Alonso habíao referendar despois, en vista de que ambas as novelas, pese a presentar tramas moi diferentes, comparten elementos distintivos, intereses temáticos e estilo narrativo.

Por iso, a seguir poñemos a disposición do lectorado unha reformulación das notas de Soto, centradas na súa tradución de Elias Portolu pero en gran medida válidas tamén para Canas ao vento, pequena alfaia que acaba de publicar Irmás Cartoné e que, en palabras de Alonso Seisdedos, está «deliciosamente escrita».

Sobre Grazia Deledda

Poida que para unha gran maioría do público lector Grazia Deledda sexa unha escritora descoñecida, malia contarse entre as 17 mulleres (contra un centenar de homes) que recibiron o Premio Nobel de Literatura, na edición de 1926.

A literatura de Deledda supón un magnífico exemplo de como dende o local, o pequeno, do que se coñece ben para retratalo, se chega ao universal, sempre e cando haxa a profundidade e a calidade suficientes.

Dende os comezos, Hugin e Munin optou por rescatar periodicamente grandes obras de vello. Neste caso, non hai dúbida de que Elias Portolu foi unha aposta, no intento de poñerlle un novo traxe editorial a unha obra publicada en 1900 por entregas e en 1903 en volume independente, un clásico da cultura sarda, malia que escrito en italiano. Por iso, cabe reiterar que é unha alegría que agora a editorial Irmás Cartoné e a tradutora María Alonso Seisdedos acheguen outro texto de Deledda, Canas ao vento, ao corpus da literatura universal dispoñible en galego.

Da biografía da autora, hai dous datos de especial interese:

1 – O lugar de nacemento, Nuoro, unha cidade situada na parte máis montañosa da illa de Sardeña, baixo o monte Ortobene, precisamente o escenario de Elias Portolu. O retrato que ofrece é fiel: esa familia de pastores, con arraigadas tradicións; a paisaxe que Deledda describe e que se converte nunha personaxe máis das obras ou que traduce o estado de ánimo dos protagonistas. Deledda medra sen contactos nin modelos literarios, o que a obrigou a configurar uns propios, recorrendo a figuras reais para definir a psicoloxía e sentimentos dos personaxes e creando a literatura exclusivamente sarda que soñaba.

2 – A data de nacemento da autora, 1871, pois implica un contexto no que a muller non pasaba dos estudos primarios. Grazia Deledda, coma outras rapazas daquela, só asistiu á escola até os 10 anos. Falamos polo tanto dunha muller autodidacta, con escasa instrución e que leu todo o que lle caía nas mans, en especial os libros dos membros masculinos da súa familia, dun xeito desordenado e asistemático. Recibiu así diversas influencias que despois iría abandonando, a medida que descubría novos camiños. Á condición de muller incomprendida polo seu gusto pola literatura no ambiente cerrado e asfixiante dunha illa, habería que engadir entón esa falta de formación intelectual, trazos que conducen á marxinación que así mesmo sufriron moitas das súas coetáneas e que, no caso galego, pola condición de muller singular, evoca a figura de Rosalía de Castro (1837-1885), máis vella ca ela pero con certas similitudes.

Contamos cos pensamentos e sensacións de Deledda grazas á súa autobiografía novelada, Cosima, primeiro publicada por entregas e despois, postumamente, en libro, en 1937. Trátase dunhas memorias nas que relata os primeiros anos de vida, a súa temperá relación coa literatura e os seus primeiros pasos como escritora.

A cuestión da lingua

Para comprender a autora e a súa obra, cómpre ter en conta que a súa adolescencia e mocidade transcorren durante os primeiros anos da Unificación de Italia, tras a proclamación en Torino do reino de Italia en marzo de 1861. Para Sardeña é unha época de grandes cambios sociais e estruturais. Até daquela, a sociedade sarda permanecera secularmente illada, posuía un marcado carácter endogámico e vivía nun ritmo atemporal e inmobilista, rexida por un código ancestral non escrito.

Coa Unificación de Italia desenvólvese unha literatura rexionalista que acolle preocupacións polos problemas dese proceso político, máis complexos nas rexións do sur e nas illas, nas que se experimentaba o temor a sufrir unha aculturación que deviñese na desaparición das raíces e tradicións propias, expresadas de formas ben distintas e dialectos moi diferentes. Grazia Deledda intégrase nesa literatura rexionalista e ten que escoller o italiano como lingua vehicular, que non é a que falan habitualmente os seus personaxes. O sardo, con todo, salpica os seus textos, que presentan proverbios, cancións ou termos propios da cultura inmaterial da illa que carecen de referente en italiano.

No caso de Elias Portolu -e en maior medida en Canas ao vento- aparecen determinados termos en sardo que a autora anota xa na edición orixinal: tanca, cumbisia, filindeu, corcajos, malunes… Así mesmo, tamén reflicte tradicións como a romaría a San Francisco para cumprir a promesa que fai Elias; cerimonias como a da pedida de man (su fueddu), á que os sardos conceden case tanta importancia como á da voda, pois a palabra empeñada xa non se pode quebrantar; o costume de tosquiar as ovellas e a festa que a acompaña; o Entroido…

A adopción da lingua italiana é unha peaxe que Deledda pagou conscientemente a cambio de dar a coñecer fóra da illa unha literatura exclusivamente rexional, que, entendía, de ser escrita en sardo quedaría circunscrita aos límites da illa. Un doloroso paradoxo. Tamén quixo que o resto dos italianos comprendesen a súa realidade. Estamos pois diante dunha lingua aprendida, imposta. Nos escasos anos de escola, Deledda tivo que empezar por aprender italiano, para ela unha lingua estranxeira, pois coma tantos outros italianos, desenvolvía a súa vida cotiá na fala considerada dialectal.

Sobre Elias Portolu

No ano 1903 publica en libro Elias Portolu, previamente dado a coñecer por entregas en Nuova Antologia (entre agosto e outubro de 1900), que a consagra como escritora e inicia unha serie de novelas e pezas teatrais. Algunhas mesmo serán levadas ao cinema, como Cenere (1904), en 1916.

A obra de Deledda adoita acoller poderosas experiencias relacionadas co amor, a dor e a morte, sempre dominadas polo sentido do pecado, a culpa e a conciencia dunha especie de fado inevitable.

Son novelas psicolóxicas con personaxes que se debaten entre a paixón e o remorso e que evolucionan nunha localización que acolle os costumes e a vida cotiá da illa.

En Elias Portolu atoparemos unha narración de estilo clásico que evoca a Sardeña decadente de principios do século XX; un mundo poético, pero primitivo e cerrado. A sociedade que describe é arcaica e inmobilista, e os seus personaxes aparecen dominados por estraños conceptos intransixentes e supersticiosos da existencia humana, dunha moralidade católica e sumamente convencional.

Propón temas recorrentes: o conflito entre desexo e deber, o sentido do pecado e da culpa, a necesidade de expiación, a descrición lírica da paisaxe, unida en moitos casos aos estados de ánimo dos personaxes, nunha liña romántica, da que tamén beben tópicos como a paixón amorosa por unha muller inaccesible por condicionamentos familiares ou o conflito entre o mundo relixioso e as relacións afectivas e sexuais humanas.

Outro punto significativo da novela é o perfil psicolóxico dos personaxes, a súa compoñente atávica e antropolóxica. Aparecen dominados polas paixóns.

Os personaxes masculinos de Grazia Deledda posúen escasa entidade: son mozos débiles e sen carácter, proclives ás tentacións, como Elias, que se debate entre eternas dúbidas e non é quen de apostar polos seus sentimentos e enfrontarse á familia. Pero está tratado con gran profundidade psicolóxica. Unha lectura alén disto lévanos á incapacidade do protagonista de se enfrontar aos condicionamentos da sociedade e ás consecuencias da falta de liberdade pola imposición relixiosa.

As personaxes femininas están construídas dende un sentido tráxico da existencia. Viven na mesma sociedade da autora, condenadas de antemán a levar unha vida da que non son suxeitos axentes, privadas da posibilidade de actuar conforme á súa vontade ou empuxadas ao único camiño do que dispoñen: o da desgraza e o infortunio. Son mulleres que non poden ou non saben loitar contra o seu destino, esmagadas polo peso dunha falta ou dun sentimento que o grupo non está disposto a aceptar. Mulleres que se dobregan e se conforman aceptando un destino adverso.

Maddalena representa na novela o papel da muller tentación, mentres que o modelo da muller nai o encarna a nai de Elias, unha muller de gran solidez moral, inculta, xorda, que traballa sen descanso.

Atoparemos en Elias Portolu, como tamén en Canas ao vento, unha escritora que pinta paisaxes con palabras, que lles outorga sons e recendos, o cal crea sensacións na lectura. As descricións da natureza aumentan o interese da obra.

As tensións

É de igual modo unha novela de tensións. Tensión entre a relixiosidade cristiá e a permanencia de ritos pagáns, como «as palabras verdes» ás que recorre a nai de Elias para tentar curar das enfermidades; ou tensión permanente entre o sentimento de culpa de Elias por namorarse da súa cuñada Maddalena e o gozo pleno do amor e do sexo. Hai unha excelente análise do proceso de culpa tipicamente cristián.

Tamén hai tensión nas opinións contrapostas dos dous conselleiros e confidentes de Elias: dunha banda, o padre Porcheddu, sacerdote alegre pero firmemente defensor da moral cristiá, que o induce a facerse crego; por outra, o tío Martinu Monne, vello pastor de pasado misterioso, defensor da vida e as paixóns, que lle di que siga a súa relación, aceptándoa como algo inevitable contra o que nada pode facer. Son dúas solucións opostas ao dilema: a propia do paganismo, pragmática e sabia, e a cristiá.

Ademais de ser Elias Portolu unha obra escrita con minuciosidade, romanticismo e un certo aire rexionalista verdadeiramente cativador, Grazia Deledda imprímelles aos seus personaxes protagonistas, Elias e Maddalena, unha complexidade psicolóxica notable; os conceptos de culpa, modestia e represión física e psíquica, tan propios da relixión católica, a da autora, entrelázanse seguido para, ao cabo, tecer un drama colectivo.

As elipses

A novela encerra unha lectura sexual oculta que seguro non mencionan aquelas ordes conventuais que a listan como de lectura obrigatoria. A autora soluciona estas escenas co recurso da elipse, como vemos ao final do capítulo VI, cando Elias entra no cuarto de Maddalena. As liñas finais din así:

«El entrou e pechou a porta. E ela, que ben podería gritar e salvarse, calou e non se moveu» (p. 116).

Ou tamén no capítulo VII, onde simplemente se di:

«E de novo caeron na tentación» (p. 129).

Invitación á lectura

En definitiva, tanto Elias Portolu coma Canas ao vento son obras polas que non pasou o tempo; ou, dito doutro modo, o paso do tempo forneceulles novas ópticas dende as que gozar da lectura. Son oportunidades de primeira para se internar na cultura de Sardeña, nas súas paisaxes, tipos humanos e tradicións, da man dunhas tramas ben estruturadas e levadas con acerto, de xeito que a lectura non perda interese nunca.

Canas ao vento e Elias Portolu, dúas estupendas obras do seu tempo e momento histórico.

Premios nobel con obra traducida ao galego

12 Maio, 2023/en Blog

Premios nobel con obra traducida ao galego e publicada en papel*:

2023 Jon Fosse

2022 Annie Ernaux

* O acontecemento (Rinoceronte, 2023; trad. Moisés Barcia)

2021 Abdulrazak Gurnah

2020 Louise Glück

* Noite fiel e virtuosa (Chan da Pólvora, 2021; trad. Samuel Solleiro)

* Receitas de inverno desde a comunidade (Chan da Pólvora, 2021; trad. Samuel Solleiro)

* Averno (Chan da Pólvora, 2023; trad. Samuel Solleiro)

2019 Peter Handke

* Don Xoán (contado por si mesmo) (Sotelo Blanco, 2006; trad. Luis Manuel Fernández Rodríguez)

2018 Olga Tokarczuk

2017 Kazuo Ishiguro

* Non me deixes nunca (Galaxia, 2007; trad. Eva Almazán)

* Nocturnos: cinco contos de música e anoitecida (Galaxia, 2010; trad. María Alonso Seisdedos)

2016 Bob Dylan

2015 Svetlana Alexievich

2014 Patrick Modiano

2013 Alice Munro

2012 Mo Yan

2011 Tomas Tranströmer

* «Unha noite de inverno» (Faro de Vigo, 27 de xaneiro de 1974; trad. Álvaro Cunqueiro)

2010 Mario Vargas Llosa

2009 Herta Müller

* O home é un grande faisán no mundo (Xerais, 2001; trad. Franck Meyer)

* Randea do alento (Xerais, 2010; trad. Marga do Val)

2008 Jean-Marie Gustave Le Clézio

* Mondo e outras historias (Xerais, 1987; trad. Raquel Villanueva a Valentín Arias)

2007 Doris Lessing

* O caderno dourado (Galaxia, 2009; trad. Eva Almazán)

2006 Orhan Pamuk

* O castelo branco (Galaxia, 2007; trad. Eva Almazán e Bartug Aykan)

* Istanbul: as lembranzas e a cidade (Galaxia, 2008; trad. Lara Domínguez e Bartug Aykan)

* Neve (Galaxia, 2009; trad. María Alonso Seisdedos e Bartug Aykan)

* O museo da inocencia (Galaxia, 2009; trad. María Alonso Seisdedos e Bartug Aykan)

* O libro negro (Galaxia, 2011; trad. María Alonso Seisdedos e Bartug Aykan)

* Chámome vermello (Galaxia, 2012; trad. María Alonso Seisdedos e Bartug Aykan)

2005 Harold Pinter

* Vellos tempos / A festa de aniversario (Xerais, 1999; trad. Manuel Fernández Vieites)

2004 Elfriede Jelinek

* O que ocorreu despois de que Nora abandonara o seu home ou Os piares das sociedades (Galaxia, 2006; trad. Franck Meyer e Susana Fernández de Gabriel)

2003 J. M. Coetzee

* Deshonra (Rinoceronte, 2008; trad. Moisés Barcia)

* Infancia (Rinoceronte, 2013; trad. Rafael Rodríguez Salgueiro)

* Verán (Rinoceronte, 2013; trad. Susana Collazo Rodríguez)

* Mocidade (Rinoceronte, 2013; trad. Iolanda Mato)

2002 Imre Kertész

2001 V. S. Naipaul

2000 Gao Xingjian

1999 Günter Grass

* As galiñas de vento (Xerais, 2000; trad. Ramón Lorenzo e Ursula Heinze)

1998 José Saramago

1997 Dario Fo

* Morte accidental dun anarquista (Galaxia, 2023; trad. María Alonso Seisdedos)

1996 Wislawa Szymborska

* Versos escollidos (Positivas, 2011; trad. Lucía Caeiro)

1995 Seamus Heaney

* Traballo de campo (Xerais, 1996; trad. Vicente Araguas)

* A cura en Troia (Xerais, 1998; trad. Stephanie Jennings e Manuel Outeiriño)

* Poemas (Espiral Maior, 2000; trad. Antonio Raúl de Toro, David Clark e Emilio Ínsua) Edición non venal a partir da obra Poesía Irlandesa Contemporánea (1999)

1994 Kenzaburo Oe

1993 Toni Morrison

1992 Derek Walcott

* Signos e outros poemas (A Trabe de Ouro, n.º abril-xuño 1999; trad. Manuel Outeiriño)

1991 Nadine Gordimer

* “Baixo a terra prometida” (Ólisbos, n.º 11, 1992; trad. Alberte Álvarez Lugrís)

1990 Octavio Paz

1989 Camilo José Cela

* A familia de Pascual Duarte (F. F. Del Riego e Xohán Ledo (eds.) Talleres Gráficos Faro de Vigo, 1962; trad. Vicente Risco [con reed. posteriores en Xerais e Galaxia])

* A bandada de pombas (Alfaguara, 1989; trad. Xosé Henrique Costas)

* Mazurca para dous mortos (Xunta de Galicia, 1999; trad. Xesús Rábade Paredes)

* A rosa (Xunta de Galicia, 2002; trad. Isabel Soto e Xandra Cabaleiro)

1988 Naxib Mahfud

1987 Joseph Brodsky

1986 Wole Soyinka

1985 Claude Simon

1984 Jaroslav Seifert

1983 William Golding

* O señor das moscas (Sotelo Blanco, 1993; trad. Xosé María Gómez Clemente)

1982 Gabriel García Márquez

* Crónica dunha morte anunciada (Medulia editorial, 2022; trad. María Rey e X. Amancio Liñares)

1981 Elias Canetti

1980 Czeslaw Milosz

1979 Odisseas Elitis

1978 Isaac Bashevis Singer

* O Golem (Xerais, 1989; trad. Anxo Romero Louro)

* O mago de Lublin (Rinoceronte, 2019; trad. Moisés Barcia)

1977 Vicente Aleixandre

1976 Saul Bellow

1975 Eugenio Montale

1974 Eyvind Johnson / Harry Martinson

* «Lonxe do mar», «Amo a madeira flotante», «Panos na néboa», «As estrelas»,, «A fonte do bosque», «O consello de Li Ti», «Relación», «O fuxitivo», «O refuxiado» (Faro de Vigo, 1974-1979; trad. Álvaro Cunqueiro)

1973 Patrick White

1972 Heinrich Böll

* Opinións dun pallaso (Tambre, 1994/Rinoceronte, 2018; trad. Laureano Araujo)

1971 Pablo Neruda

* Oda a unha estrela (Kalandraka, 2009; trad. Xosé Ballesteros)

* Vinte poemas de amor e unha canción desesperada (Medulia editorial, 2021; trad. María Rey e X. Amancio Liñares)

1970 Alexandre Solzhenitsyn

* Un día na vida de Iván Denísovich (Rinoceronte, 2013; trad. Martin Andor)

1969 Samuel Beckett

* Á espera de Godot (Laiovento, 2003; trad. Francisco Pillado)

1968 Yasunari Kawabata

* A casa das belas adormentadas (Rinoceronte, 2007; trad. Mona Imai)

1967 Miguel Ángel Asturias

1966 Shmuel Yosef Agnon e Nelly Sachs

1965 Mikhaïl Sholokhov

1964 Jean-Paul Sartre (renunciou ao galardón)

* A engrenaxe [guión de cinema] (Laiovento, 1994; trad. Xoán Fuentes Castro)

* O existencialismo é un humanismo (Sotelo Blanco, 1990; trad. Francisco Sampedro)

* O paredón (Xerais, 1989; trad. Xosé María Proupín)

* As palabras (Laiovento, 1999; trad. Dulce Fernández Graña e François Davó)

* As moscas (Laiovento, 2008; trad. Xosé Manuel Beiras)

* A infancia dun xefe (Hugin e Munin, 2015; trad. Ánxela Gracián)

1963 Giorgos Seferis

* «Negación», «Se toca-la lira», «As pirámides», «Efeso», «Na escena» e «Sobre os toxos» en Poesía grega do século XX. Estudio xeral e antoloxía bilingüe (Xunta de Galicia, 1994)

1962 John Steinbeck

* A perla (Galaxia, 1990; trad. Benigno Fernández Salgado)

* De ratos e homes (Galaxia, 1997; trad. Álvaro De Prado)

1961 Ivo Andrić

* A ponte sobre o Drina (Rinoceronte, 2007; trad. Jairo Dorado)

1960 Saint-John Perse

* Crónica (Concello de Noia, col. Vento de Fóra, 1991; trad. Antón Avilés de Taramancos)

1959 Salvatore Quasimodo

* «Epitafio pra Bice Donetti», «Nas ponlas dos salgueiros», poema non identificado de La terra
impareggiabile (El Progreso, 15 de novembro de 1959; trad. Álvaro Cunqueiro)

* «A un poeta enemigo» (El Progreso, 18 de setembro de 1960; trad. Álvaro Cunqueiro)

1958 Borís Leonídovich Pasternak

1957 Albert Camus

* Os xustos (Cadernos da Escola Dramática Galega, 1989; trad. X. M. Beiras)

* A caída (Xerais, 1989; trad. Mª Dolores Cabrera) [existe outra versión, intitulada A desfeita (Laiovento, 2019; trad. X. M. Beiras)]

* O estranxeiro (Edicións do Cumio, 1991; trad. Valentín Arias)

* Calígula (Cadernos da Escola Dramática Galega, 1992; trad. X. M. Beiras) [hai outras dúas versións publicadas, posteriores no tempo]

* O malentendido (Galaxia, 2009; trad. Inma López Silva)

* A peste (Hugin e Munin, 2018; trad. Xavier Senín e Isabel Soto)

* Cartas a un amigo alemán e outros textos (Trifolium, 2018; trad. X. M. Beiras)

1956 Juan Ramón Jiménez

* Platero e mais eu (Ediciós do Castro, 1990; trad. Xosé Manuel Beiras)

1955 Halldór Laxness

1954 Ernest Hemingway

* O vello e o mar (Galaxia, 1998; trad. Carlos Casares)

* Unha festa móbil (Sotelo Blanco, 2000; trad. Xesús Araúxo)

1953 Winston Churchill

1952 François Mauriac

* Thérèse Desqueyroux (Hugin e Munin, 2021; trad. Xavier Senín)

1951 Pär Lagerkvist

1950 Bertrand Russell

* Eloxio da ociosidade (Trifolium, 2010; trad. Fe González)

* Por que non son cristián (Trifolium, 2011; trad. Fe González)

1949 William Faulkner

* O ruído e a furia (Galaxia, 2007; trad. Xurxo Borrazás)

1948 T. S. Eliot

* A terra baldía (Follas Novas, 1998; trad. Armando Requeixo e Fe González)

* Catro cuartetos (Kalandraka, 2023; trad. Martín Veiga)

1947 André Gide

* A sinfonía pastoral (Xerais, 1990; trad. Leando García Bugarín)

* Os alimentos terrestres e os novos alimentos (Laiovento, 2008; trad. Suso Pensado)

1946 Hermann Hesse

* Baixo as rodas (Galaxia, 1997; trad. Franck Meyer)

* Siddharta (Galaxia, 1999; trad. Franck Meyer)

1945 Gabriela Mistral

* «O acueducto» (Faro de Vigo, 12 de setembro de 1971; trad. Álvaro Cunqueiro)

* «A condesa» (Faro de Vigo, 11 de febreiro de 1973; trad. Álvaro Cunqueiro)

* «Retrato de Mireia» (Faro de Vigo, 8 de febreiro 1976; trad. Álvaro Cunqueiro).

1944 Johannes V. Jensen

1943 NON SE CONCEDEU

1942 NON SE CONCEDEU

1941 NON SE CONCEDEU

1940 NON SE CONCEDEU

1939 Frans Eemil Sillanpää

1938 Pearl S. Buck

1937 Roger Martin du Gard

1936 Eugene O’Neill

* A Electra acáelle o loito (Galaxia, 2009; trad. Laura Sáez)

1935 NON SE CONCEDEU

1934 Luigi Pirandello

* Así é, se vos parece (Xerais, 1991; trad. Xavier Rodríguez Baixeras)

* A traxedia dun personaxe e outros relatos (Xerais, 1990; trad. Cándido Pazó e Dolores Vilavedra)

* Henrique IV (Laiovento, 1996; trad. Antonio Colmenero)

* Seis personaxes á procura de autor (Xunta de Galicia, 2005; trad. Xosé Manuel Pazos Varela e Xulio Lago)

1933 Ivan Bunin

* «Alento lixeiro» (Madrygal vol. 16, 2013; trad. Daria Sinitsyna)

1932 John Galsworthy

* O estoico (Hugin e Munin, 2021; trad. Antía Veres)

1931 Erik Axel Karlfeldt

1930 Sinclair Lewis

1929 Thomas Mann

* A morte en Venecia (Tambre, 1995/Rinoceronte, 2015; trad. Laureano Araujo)

1928 Sigrid Undset

1927 Henri Bergson

1926 Grazia Deledda

* Elias Portolu (Hugin e Munin, 2012; trad. Isabel Soto)

* Canas ao vento (Irmás Cartoné, 2023; trad. María Alonso Seisdedos)

1925 George Bernard Shaw

1924 Władysław Reymont

1923 William Butler Yeats

* Dous dramas populares (Editorial Nós, 1935/Edicións Castrelos, 1977; trad. Plácido Castro e irmáns Vilar Ponte

* Poemas en Poesía inglesa e francesa vertida ao galego (Alborada, 1949; trad. Plácido Castro, Lois Tobio e Florencio Delgado Gurriarán [existen varias reedicións da obra en distintas editoriais])

* A ola de caldo; O gato e a lúa (Francisco Pillado (ed.), en Cadernos de Teatro n.º 7, 1996; trad. Manuel Fernández Vieites)

* Yeats [escolma poética] (TrisTram, 2009; trad. Marta Cuba Alonso)

1922 Jacinto Benavente

1921 Anatole France

* A illa dos pingüíns (Laiovento, 1996; trad. Rafael Chacón Calvar)

1920 Knut Hamsun

* Fame (Rinoceronte, 2019; trad. Moisés Barcia)

1919 Carl Spitteler

1917 Karl Gjellerup

1916 Verner von Heidenstam

1915 Romain Rolland

* poemas [pendentes de identificar] nas revistas Nós e/ou A Nosa Terra

1913 Rabindranath Tagore

* «O desterro» [reformulado nun número posterior como «O santo Narottam»], «O mestre e as xoyas», «A baiadeira», «As froles», «Xa o sol…», «O poeta Tulsidas», «N-as praias», «O derradeiro trato», «O principio», «O fin», «A escola das frores» e «O neno é así…» (A Nosa Terra, 1917-1923; trad. Vicente Risco)

* O carteiro do rei (Ediciós do Castro, 1996; trad. Xulio Cuns)

1912 Gerhart Hauptmann

1911 Maurice Maeterlinck

* («Cancións» en Poesía inglesa e francesa vertida ao galego (Alborada, 1949; trad. Plácido Castro, Lois Tobio e Florencio Delgado Gurriarán [o último foi o tradutor deste poema en concreto])

1910 Paul von Heyse

1909 Selma Lagerlöf

* O emperador de Portugalia (Aira editorial, 2023; trad. David A. Álvarez Martínez)

1908 Rudolf Christoph Eucken

1907 Rudyard Kipling

* Así foi (Galaxia, 1992; trad. Mª Dolores Martínez Torres e Xohana Torres)

* Quince relatos (Ir Indo, 2002; trad. Celia Recarey)

* Como se fixo o primeiro alfabeto (Embora, 2008; trad. Xesús Constela)

* O libro da selva (Rinoceronte, 2010; trad. Rafael Rodríguez Salgueiro)

* O home que puido reinar (Urco, 2012; trad. Tomás González Ahola)

* Capitáns afoutos (Urco, 2019; trad. Tomás González Ahola)

1906 Giosuè Carducci

* un poema [pendente de identificar] en Canciones y poesías gallegas [conferencia seguida de varios poemas] (Imprenta de Ricardo Rojas?, Madrid, 1908; trad. Castor Méndez Brandón)

1905 Henryk Sienkiewicz

1907 Frédéric Mistral e José Echegaray

* «Magali» [no Canto III de Mirèio, en Lago González. Biografía y selección de su
obra gallega] (Bibliófilos Gallegos, Figueira Valverde (ed.), 1965; trad. Manuel Lago González)

1903 Bjørnstjerne Bjørnson

1902 Theodor Mommsen

1901 Sully Prudhomme

* Non se contabilizan as obras publicadas noutros formatos distintos do papel. Así, por exemplo, quedan excluídos os tres poemas de Louise Glück presentados por Euseino? Editores en versión electrónica e non se amentan, entre outras, as novelas de Rudyard Kipling que integran a Biblioteca Virtual de Literatura Universal en Galego. De igual modo, non se distingue entre traducións directas (case todas) e aqueloutras que son pseudotraducións, coma as ‘recreacións’ de Cunqueiro para o Faro de Vigo, ou que son indirectas, é dicir, parten dunha lingua ponte (como Fame, de Knut Hamsun, traducida dende o inglés e non dende o orixinal). Calquera omisión ou erro detectados, agradecemos de antemán que se nos indique a través dunha mensaxe en redes sociais ou no enderezo de correo da editorial, para dese modo corrixir ou ampliar a información á maior brevidade. Procuraremos manter actualizada esta listaxe a medida que vaian aparecendo novas traducións de Premios Nobel de Literatura.

IV edición do Premio Realia de Tradución

17 Abril, 2023/en Noticias

A Editorial Hugin e Munin, en colaboración co Concello de Santiago de Compostela, convoca a cuarta edición do Premio Realia de Tradución Literaria, un certame de periodicidade bienal co que recoñecer traducións inéditas á lingua galega de obras narrativas, circunscritas ao xénero da novela e da novela curta. O obxectivo é outorgarlle visibilidade ao traballo dos profesionais da tradución e recoñecelo coa publicación da obra nalgunha das coleccións da editorial.

O premio rexerase polas seguintes bases:

1.ª Poderán concorrer ao premio traducións directas ao galego, consonte a normativa vixente, de obras narrativas escritas orixinalmente noutra lingua (agás castelán e portugués), sempre que estean libres de dereitos de autor. Polo tanto, salvo excepcións, deberán ser obras de autoras e autores falecidos antes do 1 de xaneiro de 1943.

2.ª Outorgarase un único premio dotado con 1.500 €, importe ao que se lle practicará a retención pertinente.

3.ª Os traballos deberán ser inéditos e non contaren con ningunha distinción previa. Non se admitirán obras de autores e autoras xa traducidos ao galego.

4.ª A extensión mínima requirida é de 100.000 caracteres con espazos.

5.ª As traducións, ademais de nun ficheiro PDF (contido nunha memoria USB ou en calquera outro soporte informático válido), deberán presentarse en papel, nunha única copia, coas seguintes características: tamaño DIN A4 (marxes superior e inferior: 2,5 cm; marxes esquerda e dereita: 3 cm), fonte Calibri a tamaño 14 e espazo interlinear de 1,5.

Facilitarase ademais unha copia dixital ou en papel do texto orixinal de referencia para a tradución, ou no seu defecto a ligazón á fonte utilizada, que deberá ser accesible para o xurado.

6.ª Acompañarase unha plica na que se fará constar o nome, apelidos, nacionalidade, enderezo, teléfono e correo electrónico do tradutor/a, ademais de incluír un breve currículo no que se indique a formación tanto na lingua de partida coma na lingua meta. No exterior da plica unicamente deben figurar o pseudónimo e o título da obra.

7.ª As traducións deberán remitirse á Rúa do Castro, 9, 3º, 15704 Santiago de Compostela (teléfono de contacto para o transportista: 676010030), indicando no sobre: Premio Realia de Tradución Literaria. As obras participantes deberán ser enviadas por servizo de mensaxaría ou correo postal. A fin de preservar o anonimato, non poderán entregarse persoalmente nin polo tradutor nin por persoa interposta.

8.ª O prazo de recepción rematará ás 14:00 horas do día 15 de xullo de 2023. As obras que cheguen con posterioridade deberán acreditar que en orixe foron enviadas dentro do prazo.

9.ª O xurado estará formado por, cando menos, un representante da editorial Hugin e Munin, un profesional vinculado ao mundo do libro e un lector independente. Valorarase a transcendencia e a calidade da obra e do autor traducidos, así como o feito de cubrir un oco relevante no sistema literario galego, ademais de aspectos como a fidelidade ao texto orixinal, a corrección ortotipográfica e gramatical na lingua meta, a fluidez do texto, a riqueza expresiva e a creatividade das solucións, sempre tendo como referencia as fontes académicas.

10.ª O traballo premiado será publicado pola Editorial Hugin e Munin nalgunha das súas coleccións, tras ser adaptado aos seus criterios editoriais e ser sometido a unha corrección profesional. A versión galega da obra terá unha licenza Creative Commons de Recoñecemento-Non-Comercial-Obras-Non-Derivadas 3.0 ou superior.

11.ª O xurado poderá declarar deserto o premio.

12.ª O ditame do xurado será inapelable.

13.ª A non ser que o volume de obras recibidas obrigue a adiar a data, o ditame anunciarase antes do 1 de setembro de 2023.

14.ª Os traballos que non se premien non serán devoltos e serán destruídos.

15.ª O feito de participar neste certame implica a total aceptación e conformidade con estas bases.

17 de abril de 2023
Santiago de Compostela

Descargar as bases en PDF

Novidades: obras de Victoria Benedictsson e Pavlos Nirvanas

29 Marzo, 2023/en Blog

Con abril á volta, incorporamos dúas novidades á colección principal, que ao longo destes días sairán para os domicilios das persoas subscritoras e chegarán así mesmo ás librarías. Nesta ocasión, como valor engadido, cómpre sinalar que ningunha das dúas novelas que agora ofrecemos foi traducida nunca a ningunha outra lingua peninsular.

Por unha banda, chega, en tradución dende o sueco a cargo de Marta Dahlgren, a obra intitulada Cartos (1885), que é clave na produción literaria de Victoria Benedictsson, unha magnífica autora adscrita ao denominado rupturismo moderno, un movemento xurdido na segunda metade do século XIX en Escandinavia que optou por romper lazos co romanticismo, abrazar o realismo naturalista e concibir a literatura como espazo para o debate. Esta peza súa en particular leva décadas sendo obxecto de pormenorizados estudos por parte da crítica feminista. Trátase, polo demais, da sétima novela escrita orixinalmente en sueco que entra a formar parte do noso catálogo.

Por outra banda, velaí vén tamén unha novela grega ben peculiar, O crime de Psichiko (1928), escrita por Pavlos Nirvanas e traducida dende o grego moderno por Alfonso Blanco. Trátase dunha hábil parodia das novelas construídas ao redor dun crime. Así, entre os aspectos que o autor satiriza, cabe sinalar o exacerbado sensacionalismo da prensa, as rarezas do sistema penitenciario, a desidia policial ou a inxenuidade dunha sociedade acrítica. É, pois, un relato enxeñoso, cáustico no estilo e de crecente suspense que, ademais, recrea a atmosfera da capital grega a comezos do século XX, dando conta dos diferentes estratos sociais. Tamén esta de Nirvanas supón a sétima incursión nas letras gregas que levamos a cabo. Neste sentido, convidamos a afondar no catálogo.

Boas lecturas de primavera.

Análise da Orde de axudas públicas á tradución de 2022

10 Maio, 2022/en Blog

ANÁLISE DA ORDE DE AXUDAS PÚBLICAS Á TRADUCIÓN DO 22 DE ABRIL DE 2022,

PUBLICADA NO DOG NÚM. 89 DO 9 DE MAIO DE 2022

DECÁLOGO DE MALAS PRÁCTICAS

COMO ACANTOAR A PRODUCIÓN PROFESIONAL DE LITERATURA TRADUCIDA

Velaquí unha exposición breve, razoada e exemplificada dos despropósitos máis substanciais perpetrados pola Xunta de Galicia e os responsables desta convocatoria para a repartición de cartos públicos a partir duns criterios insólitos.

1. Unha convocatoria que segue a mesturar a tradución de obras doutros sistemas literarios ao galego e a tradución de obras do sistema galego a outras linguas.

A finalidade é subvencionar os custos da tradución das diferentes obras literarias en formato papel ou dixital para apoiar o libro galego e o mercado literario galego, no que se refire á tradución para outras linguas de obras publicadas orixinariamente en galego e á tradución para o galego de obras publicadas orixinariamente noutras linguas.

Pese ás reiteradas advertencias, alarmas, solicitudes e reclamacións, a Xunta de Galicia insiste en poñer na mesma orde dúas realidades diferenciadas, con moi diferentes esixencias, condicionantes e problemas. Cal será a razón de tal teimosía?

Confírmase a estratexia de acantoamento á tradución de obras estranxeiras ao galego en favor dunha falsa e irrisoria internacionalización da literatura galega. No caso concreto de quen traballamos con grandes clásicos (antigos e contemporáneos), sufrimos esta deriva dun modo especialmente cruento.

2. Tradución dun mesmo título: criterio de prioridade na presentación da solicitude

Só se subvencionará a tradución dun mesmo título. No suposto de que haxa varias solicitudes para a mesma obra, subvencionarase a primeira solicitude recibida.

Preténdese evitar o disparate de darlle cartos a varias traducións do mesmo título (o cal xa aconteceu), pero faise sen valorar ningún tipo de mérito na realización, simplemente priorizando a orde de chegada da solicitude. Aquí alguén non ten moita gana de traballar; a présa e a falta de rigor non deberían ser a opción tomada na concesión de cartos públicos.

3. Non se valora a traxectoria das editoriais

Poderán ser beneficiarias das subvencións establecidas para a tradución aquelas persoas físicas ou xurídicas que acrediten a súa condición de editoras de acordo co establecido na presente orde, para o que deberán estar dadas de alta na epígrafe 476.1 edición de libros, do imposto de actividades económicas. Esta condición debe cumprirse na data de presentación da súa solicitude.

Non se soluciona e agrávase o problema da entrada de delincuentes e arribistas, editoriais creadas ad hoc para esta liña de axudas. Por conseguinte, xa podemos afirmar que a Consellaría estimula os facinorosos que devecen por apañar cartos públicos, coma en anos anteriores.

Nin rastro daqueles requisitos das convocatorias de 2005 ou 2014 que esixían certificar un mínimo de 10 títulos no catálogo ou un plan editorial a tres anos vista, e nada queda xa, por suposto, dos merecidos puntos para as coleccións específicas acreditadas.

4. Tradución dende a lingua orixinal ou dende outra distinta

B. Documentación específica referida ás obras que se pretende traducir:

– Contrato coa persoa tradutora da obra de data a partir de 1 de xaneiro de 2022, conforme o establecido na Lei de propiedade intelectual, no cal debe constar o importe da tradución, os datos identificativos da persoa que realizará a tradución, e se a obra obxecto da subvención se traduce desde a lingua orixinal ou dunha lingua distinta da orixinal.

Isto reclámao a Administración como mera curiosidade, pois non ten repercusión nin consecuencia de ningún tipo. Cando a Xunta lles pasou o borrador de bases ás asociacións implicadas, contestóuselle que este aspecto non debía quedar limitado a un brinde ao sol, nin a unha apelación ás boas vontades.

Asumindo que poden concorrer a estas axudas as traducións feitas dunha lingua ponte, parece lóxico pensar que non se debe puntuar igual a quen propón traducir, por exemplo, unha novela inglesa directamente do inglés ao galego ca a quen propón traer a obra inglesa dende a versión castelá.

Na outra dirección (galego a outras linguas), de novo parece obvio que debe puntuar mellor unha editorial estranxeira que faga un esforzo por traducir un texto de autoría galega directamente do galego e non aqueloutra que tome a tal obra dende a tradución castelá ou noutra lingua calquera distinta da orixinal.

5. Discriminación de empresas

No caso de que a editorial conte cun equipo propio de tradución, certificación que acredite que a persoa responsable da tradución está incluída no seu cadro de persoal, nunha categoría que a habilite para o exercicio de tal labor, así como do seu currículo e a cuantificación do importe da tradución. Artigo 20. Xustificación. A factura xunto co xustificante do pagamento realizado á persoa tradutora, ou certificación conforme esa tradución se fixo con medios propios. O importe pagado debe coincidir co que se fai constar na copia do contrato.

As editoriais con equipo propio só teñen a obriga de xustificaren que o tradutor ou tradutora figura no seu cadro de persoal. O resto das editoriais deben presentar facturas e xustificantes polo total asignado, non só polo montante concedido pola Administración. Préstase a trampa (que se deu, se dá e se dará) e naturalmente crea un agravio para quen contratamos tradutores fóra, a fórmula habitual aquí e posiblemente en toda Europa, talvez en todo o planeta.

Se existe algún mecanismo de control específico para comprobar que o «equipo propio» recibe o montante íntegro, é dicir, que esa editorial asume a súa parte de gasto, o feito certo é que nas bases non se reflicte.

6. Discriminación en función da nacenza do autor e da súa condición de clásico ou «non clásico»

Artigo 13. Criterios de adxudicación

1. Interese cultural da obra. Máximo 25 puntos.

a) Orixinal de autor/a galego: 25 puntos.

b) Orixinal de autor/a de fóra de Galicia 20 puntos.

3. Características da tradución da obra. Máximo 25 puntos.

a) Doutras linguas ao galego: 20 puntos.

b) Do galego a outras linguas: 25 puntos.

c) Doutras linguas ao galego dun autor clásico: 5 puntos.

d) Do galego a outras linguas dun autor clásico: 10 puntos.

Poñamos dous exemplos a partir dos apartados 1 e 3, os dous que fixan as puntuacións para as obras como tales (pola súa banda, o apartado 2 refírese á traxectoria do tradutor e o 4 ao montante proposto no contrato por cada editorial):

Marta Rivera de la Cruz, de presentar algunha editorial unha obra súa escrita orixinalmente en castelán, recibiría, polo mero feito de que naceu en Lugo, un 12 % máis de puntuación ca calquera autor foráneo (Paul Auster, Murakami ou Svetlana Aliexevich…).

Calquera obra escrita en galego por un autor ou autora galegos vivos obterá exactamente o dobre de puntuación ca calquera obra dun clásico universal, sexa Zola, Thackeray, Gogol ou Selma Lagerlöf. De novo, produto de mesturar allos con bugallos (véxase punto 1).

7. Esíxese papelame que certifique o coñecemento de linguas e a realización de carreiras e cursos

Artigo 13. Criterios de adxudicación

2. Traxectoria profesional da persoa tradutora: máximo 30 puntos.

a) Formación universitaria vinculada á tradución: 10 puntos.

b) Outra formación (formación acreditada en linguas e/ou outros títulos oficiais relacionados coa tradución): 1 por título, máximo 5 puntos.

c) Obra traducida: máximo 10 puntos.

– De 2 a 5 obras: 2 puntos.

– De 6 a 10 obras: 5 puntos

– Máis de 10 obras: 10 puntos.

Deberán acreditarse as obras traducidas a través da referencia ao ISBN.

Do exposto dedúcese que unha persoa acabada de licenciar en Tradución e Interpretación ou Filoloxía acadará 10 puntos pola súa formación universitaria, os mesmos ca un tradutor profesional sen eses títulos concretos pero con 500 obras no haber, mesmo se tivese outra titulación: Xornalismo, Historia, Bioloxía…

Esta liña de axudas non é o lugar para esta clase de argucias. Os novos profesionais necesitan e merecen unha especial protección e oportunidades de traballo, pero quen llelas debemos dar somos as editoriais, non as trampas administrativas na puntuación de convocatorias públicas. Ademais, é moi posible que estas artimañas acaben por volverse na súa contra, e é seguro que polo pronto prexudican os profesionais cunha carreira, por unha mera cuestión de tempo, máis sólida.

É lamentable o comportamento de quen pretende eliminar rivais invocando un mal entendido «intrusismo» profesional, como lamentable é que a Xunta abrace esta falacia e a incorpore ás novas e atoleiradas bases.

Por outra banda, confúndese a presente liña de axudas públicas á tradución cunha convocatoria pública de emprego. Amais, queda en evidencia unha vertente intervencionista moi difícil de xustificar. A solución, como se lle fixo saber á Consellaría por escrito en polo menos tres ocasións, sería tan simple como pedir a achega dos currículos ou directamente a relación de obras traducidas do tradutor ou tradutora que propón a editorial (máxime cando a Administración se reserva o dereito a «requirir en todo momento calquera documentación que considere oportuna» así como a «requirir a exhibición do documento ou da información orixinal»). Naturalmente, calquera editorial é libre de escoller a persoa que se encargará da tradución, pero se opta por contratar alguén non profesional ou con menor experiencia, semellaría lóxico pensar que esta persoa non acadará idéntica puntuación no expediente ca quen busca a distinción ou a competencia dun tradutor ou tradutora de ampla e contrastada traxectoria.

8. Os premios imposibles e difusos

Artigo 13. Criterios de adxudicación

d) Premios á tradución: máximo 10 puntos.

– Premios nacionais ou estranxeiros: 2 puntos por premio, máximo 10 puntos.

– Premios autonómicos: 1 punto por premio, máximo 5 puntos.

Tan só unha reflexión en voz alta: que tradutor pode aspirar aos 10 puntos? As vías non poden ser máis surrealistas. Esta, que dentro do disparate parece a máis plausible, evidénciao: o profesional da tradución que aspire aos 10 puntos deberá contar co Premio Estatal de Tradución (2 puntos), con algún Misterioso Premio Internacional de Tradución Sen Especificar (2 puntos) e con 6 premios de ámbito galego (en Galicia, hoxe, hai tres certames en activo: o Plácido Castro, o Follas Novas e mais o Realia; 4 se sumamos o da Universidade de Vigo, restrinxido ao ámbito universitario). Pero resulta que os «premios autonómicos» teñen un tope de 5 puntos, co cal cumpriría botar man doutro premio estatal ou internacional a maiores. Que clase de burla contable é esta?

9. A desaparición dun criterio universalmente aplicado: a extensión das obras

Este punto, o máis inxustificable e que estraga de vez a convocatoria, iguala as cantidades a percibir por un folleto de 3 páxinas e por unha obra de centos ou miles. Perpetrar este cambio desvirtúao todo, unha vez máis. Así, se concorresen dúas obras A (de 10 páxinas) e B (de 1000 páxinas) e as dúas acadasen a mesma puntuación, poñendo que o editor para A propuxese o mesmo pagamento ca o de B, ambas as obras recibirían idéntico montante: por exemplo, poñamos que 2000 euros. Así, a Xunta concederíalle 200 euros por páxina a A e 2 míseros euros a B. Dito doutro modo, as obras voluminosas –que son as que en último termo máis precisan dunha axuda á tradución– están vetadas de facto.

10. Para rematar ou para non seguir…

Resultan desalentadoras as respostas vagas, tardías e pouco fiadas –cando non o silencio– das asociacións galegas de editores, tradutores e escritores (oxalá nos vindeiros días cheguen os seus pronunciamentos); doe tamén a falta de interese mostrada por gran parte da prensa. Así mesmo, producen vergoña allea os discursos públicos de demanda de máis cartos como solución primeira e case única aos problemas reais do sector, que son outros e ben máis profundos.

O café para todos é a peor das políticas posibles. Non todo é merecedor dunha axuda á tradución, consista esta en migallas ou nunha subvención ben formulada, transparente e xusta (en Galicia, na última década, a segunda opción foi un merlo branco). Aínda que anecdótico, non deixa de ser revelador que no bosquexo de bases de hai uns meses a redacción estipulase que «para obter a subvención será necesario que a puntuación obtida sexa do 50%, é dicir non inferior a 60 puntos», e que agora, nas bases publicadas, a cousa quedase en «a puntuación mínima para obter a axuda é de 40 puntos».

Non se pode facer peor, ou si.

A educación sentimental: quen é quen

21 Abril, 2022/en Blog

Segunda das entradas relacionadas coa novela A educación sentimental. Os contidos foron elaborados pola tradutora Isabel Soto e teñen por obxecto enriquecer a lectura de quen agora se achegue a unha das obras clave da literatura europea.

Quen é quen

FRÉDÉRIC MOREAU

É o protagonista principal da novela, durante a cal asistimos ao seu proceso de maduración tras vivir múltiples peripecias amorosas (dos 18 aos 26 anos) e observar os acontecementos históricos que transcorren durante o período comprendido entre 1841 e 1867.

Concibido por Flaubert como o arquetipo da xeración desta época xeradora de falsas ilusións, posúe todos os trazos do heroe romántico, tanto no que atangue ao seu aspecto físico coma no referido ao seu carácter e á súa sensibilidade. Dedica a xuventude a perseguir diversas ambicións –artísticas, políticas e sociais–, moitas das cales son o froito das fantasías compartidas co seu amigo da infancia, Deslauriers, quen está certo do seu éxito no «ascenso» dende a provincia até París e lle ofrece o modelo de Rastignac, o personaxe de Honoré de Balzac que aparece por vez primeira en O tío Goriot (1842), un mozo ambicioso que se instala en París para estudar Dereito e que observa a «boa sociedade» con sorpresa e envexa e está disposto a todo para lograr os seus fins: «Recorda a Rastignac na Comedia humana! Seguro que o conseguirás, estou certo!» (p. 30). No entanto, fracasa en todos os seus plans ou axiña renuncia a eles, ben por pasividade, ben por falta de perseveranza, ben por perder o interese. Así mesmo, nos momentos decisivos, móstrase sempre máis preocupado polos asuntos do corazón ca polos revolucionarios.

Namorado de Marie Arnoux des que a coñece nun barco no que retorna de Le Havre á súa vila, Nogent-sur-Seine («Foi coma unha aparición»), todas as súas idas e vindas terán como obxectivo achegarse a ela. Se ben hai momentos nos que está preto de conseguila, nunca o logra por completo, e cando ela finalmente volve aparecer na súa vida, en marzo de 1867, rexéitaa ao ver os seus cabelos canos para non conturbar o seu ideal. Con todo, a súa falta de reflexión e a súa deshonestidade lévano a converterse no amante de Rosanette, coa que chega a ter un fillo; e mesmo, tempo despois, desexoso de ascender por fin socialmente, no da señora Dambreuse, que o humillará e frustrará de vez as súas ilusións. Anos despois, consumidos os dous terzos da súa fortuna, acaba vivindo en Nogent como un pequenoburgués e fai balance da súa vida con Deslauriers, ambos vencidos. No cómputo final da súa existencia, consideran que o «mellor» que tiveron na vida foi a frustrada visita ao establecemento de prostitución durante a adolescencia, de maneira que quedan co que puido ser e non coa realidade, decantándose pola perspectiva do fracaso.

O círculo de Frédéric

CHARLES DESLAURIERS

Provinciano intelixente e ambicioso, é amigo de Frédéric dende que o coñece no Colexio de Sens no que ambos os dous están internos. Desa época datan os plans que trazan xuntos: vivir en París, viaxar, gañar cartos, medrar socialmente… Porén, cando por fin viven xuntos, decepciónanse mutuamente e Deslauriers sente como unha traizón que Frédéric lle negue os cartos para ter un xornal de seu. Ademais, o feito de que se introduza na alta sociedade fai nacer nel unha amarga envexa. Polas súas ideas e o seu comportamento, representa o revolucionario por interese. Tenta seducir a señora Arnoux, gañar o favor de Rosanette, acadar un traballo para o que Frédéric foi elixido e incluso casa con Louise. O final da novela preséntao en Nogent reconciliado con Frédéric; xuntos, fan balance do seu fracaso vital.

BAPTISTE MARTINON

Fillo dun labrego rico que o destina á maxistratura, é un estudante modélico, sempre disposto a unirse ás ideas dominantes. De feito, chega a ser agregado á fiscalía da capital grazas aos contactos que ten a súa familia. Ao tempo que comparte xuntanzas con Frédéric e os demais amigos deste, comeza a frecuentar a casa dos Dambreuse, onde non dubida en sumarse a algunha das humillacións que sofre Frédéric nese círculo. Tras varias amantes (unha obreira cando estudante, unha muller duns cincuenta anos que coñece no Alhambra), mantén unha relación coa señora Dambreuse, até que o seu arribismo o empurra a cortexar a Cécile, a fea e insignificante rapaza, ao sospeitar que é a filla ilexítima de Dambreuse e terá un bo dote. Ao cabo logra o seu propósito e recibe, canda a súa muller, a herdanza da fortuna do banqueiro á morte deste. Acaba sendo senador.

ALFRED DE CISY

Vizconde, cadra con Frédéric na Facultade de Dereito, quen pensa que ten unha intelixencia das máis mediocres, malia admirar as súas boas maneiras e a súa elegancia. Del dise que semella unha señorita polas súas maneiras delicadas. Chega a identificarse co príncipe Rodolphe de Les Mystères de Paris. Coa morte da avoa, dispón dunha fortuna considerable e céntrase en distinguirse dos demais, empeñado en «ter un selo de seu», a súa frase preferida. Seduce a Rosanette por unha aposta e este feito, sumado á ofensa contra a honra dos Arnoux, fai que Frédéric o desafíe a un duelo. Acaba consagrado á relixión, pai de oito fillos e residindo no castelo dos devanceiros.

AUGUSTE DUSSARDIER

Humilde dependente que coñece a Frédéric e os seus amigos tras ser detido por defender un neno dos ataques dos gardas, pois non soporta as inxustizas. Representa o revolucionario puro (contrapunto de Sénécal) e idealista, pois soña con participar na construción dunha república celestial na que se cumpran os anhelos de todos os obreiros. É un amigo leal do protagonista, con quen comparte seráns no peirao Napoleón, conversas e libros. Cando Sénécal é detido, acusado de participar nun atentado, axúdao, seducido pola idea do home que se sacrifica por un ideal que el comparte: a República. Resulta ferido no motín republicano contra o Goberno e recibe os coidados da señorita Vatnaz, con quen comparte unha historia do pasado (un roubo cando ambos traballaban nun establecemento) e que se converte na súa amante, malia non estar namorado dela. Ao cabo, sofre a desilusión de ver traizoados os seus ideais. Acaba asasinado a mans do seu antigo camarada Sénécal.

SÉNÉCAL

Representa o revolucionario exaltado e fanático, membro de sociedades secretas revolucionarias, que, de xeito paradoxal, acaba apoiando o golpe de Estado que pon fin á revolución. En realidade, é Deslauriers quen o introduce no círculo de Frédéric, gabando as súas altas capacidades. Traballa como profesor de matemáticas, aínda que o expulsan até en dúas ocasións: unha vez por lle zoscar ao fillo dun aristócrata, e outra por negarse a entregar premios, un costume que considera funesto para a igualdade. Durante a estadía de Frédéric en Nogent, vive un tempo con Deslauriers e goza dos luxos da casa. Frédéric pretende utilizalo para vixiar a señora Arnoux e conséguelle un traballo na fábrica de porcelana do seu home, pero deixa o posto ao se ver desautorizado. Deportado por revolucionario en xuño de 1848, reaparece máis tarde como axente da policía durante o golpe de Estado de Luís Napoleón, momento no que asasina o seu amigo Dussardier. Sen transición, sempre autoritario, pasará da revolución á defensa da orde e o asasinato.

DELMAR

Actor que ten un alto concepto de si mesmo. De nome Auguste Delamare, faise chamar primeiro Anténor Dellamarre, logo Delmas, logo Belmar e ao cabo Delmar, «modificando e perfeccionando así o seu nome de acordo coa súa crecente gloria». Aparece por vez primeira actuando no Alhambra, un baile público. Amante da señorita Vatnaz e tamén de Rosanette, as dúas disputan por el. Tras a revolución de febreiro de 1848, decide presentarse como candidato ás eleccións polo Sena. Ofrécese a presentar a Frédéric nos clubs para presentar a candidatura deste.

SEÑOR DAMBREUSE

Aristócrata oportunista que medrou e amasou a súa fortuna ao abeiro da monarquía e que se adapta á nova vida burguesa converténdose nun importante e rico industrial, acérrimo defensor da propiedade, o proteccionismo, o luxo, o comercio e a fusión das grandes compañías, coma a da hulla, sempre á espreita das boas oportunidades. Posúe unha suntuosa residencia privada, por máis que o seu despacho sexa austero, tan só adornado polos retratos de Luís Filipe e do xeneral Foy. Móstrase preocupado polas ideas revolucionarias, sobre todo as relacionadas coa organización do traballo, e cre esaxerado falar do problema do pauperismo, considerando que se trata dunha cuestión individual sen relación coa miseria: cando as clases baixas abandonen os seus vicios, liberaranse das necesidades, e cando o pobo sexa máis moral, será menos pobre, defende. Porén, salienta pola súa gran capacidade de adaptación en política: co triunfo da revolución de 1848, axiña cambia de chaqueta, muda de actitude, de linguaxe e de ideas, e chega a afirmar que no fondo sempre fora republicano e que lle caían simpáticos os obreiros. Proponlle a Frédéric que se presente como candidato ás eleccións de abril á Asemblea Nacional polo distrito de La Fortelle para ter unha persoa de confianza no parlamento, pero, ante o discurso radical que prepara o mozo, acorda presentarse el mesmo, sen dicirllo. De forma simbólica, morre a consecuencia dunha hemoptise tras a destitución do xeneral Changarnier. Flaubert concentra neste personaxe o seu odio cara ao burgués orleanista; o arribista, cazador de fortunas e home sen escrúpulos.

TÍO ROQUE

Axente electoral e administrador do señor Dambreuse en Nogent. Tras vivir en concubinato coa criada, casa con ela e recoñece a súa filla, Louise. Quere que esta case con Frédéric, xa que o mozo podería recuperar unha posible orixe nobre por parte materna e chegar lonxe coa axuda do señor Dambreuse. Durante o motín contra a República, acode a París coa veciñanza de Nogent e únese á garda nacional. Pon en práctica a súa crueldade vingándose dos amotinados e matando friamente un rapaz que lle pide pan.

As mulleres de Frédéric

MARIE ARNOUX

Esposa do burgués Jacques Arnoux, sempre infiel, é o obxecto de desexo de Frédéric durante toda a novela e preséntase nas primeiras páxinas «coma unha aparición», de acordo co sentido case virxinal do seu nome. Aparece sempre descrita baixo a mirada de Frédéric, que a considera unha muller fermosa, plácida, virtuosa e case perfecta. Así, a miúdo é retratada sentada ao pé do lume, cosendo e coidando dos seus dous fillos. Esta concepción maternal arrodeada de idealismo e pureza fai que nela se exclúa a luxuria. Malia haber escenas nas que parece corresponder aos sentimentos de Frédéric, apenas comparten algo máis ca un bico. Porén, ofrécese a el ao final da novela, cruzando a liña da figura maternal e da compañeira constante para tentar ser a amante, o que marca o remate da súa relación.

ROSANNETTE

É unha prostituta nova, bonita, frívola e caprichosa que sabe seducir os homes, de maneira que representaría a muller impura fronte á honestidade da señora Arnoux. Amante de Jacques Arnoux, mantén tamén relacións con outros personaxes (co vello señor de Oudry, veciño de Arnoux; con Delmar; co barón de Comaing; con Cisy; co príncipe ruso Tzernoukoﬀ), entre eles Frédéric, que a conquista tras longos desabores, buscando nela o pracer. Coñeceremos a súa complicada infancia (foi vendida pola nai a un home casado) e mocidade (foi dependenta nunha tenda, encomezou estudos para ser actriz) até se dedicar a vivir dos seus amantes. Aspira a atopar o amor auténtico e cando ten un fillo con Frédéric está disposta a casar con el e a converterse nunha burguesa. Con todo, ao final da novela Deslauriers fala do seu decadente aspecto, tras atopala nunha tenda, levando da man un cativo que adoptou, viúva dun tal señor Oudry e moi gorda, enorme.

LOUISE

É a rica filla do tío Roque, un veciño de Nogent, que coñece a Frédéric aos doce anos e queda engarguelada por el, ao consideralo un compañeiro, un irmán, un mestre. Apenas morta a nai, el marcha a París e Louise idealízao no recordo e ansía casar con el. Cando ao cabo se debuxa esta posibilidade, chora desconsolada ao coñecer que Frédéric ama a alguén e ten un fillo cunha amante á que mantén. Acaba casando con Deslauriers aínda que tempo despois o abandona para fuxir cun cantante.

A SEÑORA DAMBREUSE

Muller da alta sociedade, é a esposa dun rico empresario que se caracteriza polo seu carácter intrigante, visible nas súas argucias para impedir por todos os medios que Martinon, o seu amante, case con Cécile (filla ilexítima do seu home). Cando ao cabo a voda se celebra, por aburrimento, faise amante de Frédéric, co que mesmo quere casar. Á morte do seu home, desesperada por non obter a totalidade da herdanza que esperaba tras unha vida de entrega a el, e sabedora de que Frédéric ama a señora Arnoux, argalla unha cruel vinganza para humillalo. Acaba casando cun inglés.

Arnoux e o seu círculo

JACQUES ARNOUX

Próspero empresario ao que Frédéric coñece no barco, de mozo, cando ten uns corenta anos e galantea cunha campesiña, de maneira que dende o comezo da novela queda de manifesto o seu carácter sedutor. Republicano, preséntase como propietario do establecemento L’Art industriel, sito no bulevar Montmartre, que comprende tamén unha revista de arte, aínda que despois se dedicará ao comercio de louza, á compravenda de terreos e, pasado o tempo, debilitado de saúde, montará unha tenda de obxectos relixiosos antes de fuxir de París compelido polas débedas. Egoísta e descarado, salienta pola súa vitalidade e tamén pola súa xenerosidade, pois ao seu redor pululan artistas, xornalistas, vendedores e mulleres que prestan servizos a cambio de obsequios. É un dos principais amantes de Rosanette. Aprovéitase de Frédéric pedíndolle cartos para salvarse e mesmo o humilla, utilizándoo diante da muller para tapar os seus reiterados excesos e infidelidades.

PELLERIN

Pintor de ideoloxía socialista, pois pensa que a arte debe servir para moralizar o pobo. Obsesionado por superar o clasicismo e iniciar a revolución impresionista, le todas as obras de estética para descubrir a verdadeira teoría da Beleza, convencido de que, cando a atope, realizará obras mestras. Eterno artista, nunca acha a maneira de materializar a súa obra e pérdese en discusións sen fin. É o autor do cadro de Rosanette que lle encarga Frédéric. No aspecto político, abomina a revolución pola perda definitiva do museo español e declárase partidario dunha monarquía ben entendida, o máis favorable para as artes. Tras practicar o fourierismo, a homeopatía, o espiritismo, a arte gótica e a pintura humanitaria, acaba convertido en fotógrafo.

HUSSONNET

Malia que coñece a Frédéric na rúa, mentres ambos contemplan un motín, adoita traballar para Jacques Arnoux, o cal fai que o mozo se pegue a el para introducirse nese círculo. Ambiciona a gloria e as ganancias do teatro. Colabora en comedias fracasadas, ten montóns de plans, compón cancións e aláudase de coñecer ben a lingua. Acaba ocupando un alto cargo relacionado cos teatros e a prensa.

REGIMBART

Chamado o Cidadán, é outro dos acólitos de Arnoux, un cretino vago e descrido ao que ninguén lle coñece ocupación e que vive da muller (modista). Porén, Arnoux atribúelle unhas condicións intelectuais e unha intelixencia superior. Pasa o tempo deambulando polas rúas de París, entre copas de asente e vermú, espallando as súas opinións. Durante a monarquía orleanista, Régimbart desexaba a revolución e conspiraba activamente cos integrantes dos clubs; cando ao cabo chega a revolta, pensa que non se trataba diso e, ao final, só lle preocupa conservar as fronteiras nacionais.

SEÑORITA CLÉMENCE VATNAZ

Solteira parisiense. Amiga e rival de Rosanette, coa que ten diversos enfados por temas de cartos e porque ambas se disputan a atención do actor Delmar. É a encargada de amañarlle a Arnoux as citas. Coa chegada da Revolución, entrégase a unha afervoada propaganda socialista e defende a participación das mulleres. Coida de Dussardier cando este resulta ferido no motín republicano contra o Goberno, e fanse amantes, pois ten con el unha especie de débeda de gratitude por un roubo que ela cometeu cando ambos traballaban nun establecemento.

Outra información relacionada coa novela: Xénese da obra e marco temporal

30 novelas da literatura francesa

8 Abril, 2022/en Blog

Coa publicación de A educación sentimental, de Flaubert, a miúdo considerada un punto de inflexión na narrativa europea, chegamos ás 30 obras importadas da literatura francesa (de cuxa tradución ao galego se responsabilizaron Isabel Soto, Xavier Senín, Marie Abraira, Alejandro Tobar, Xabier Ron e Ánxela Gracián).

Velaquí a cronoloxía consonte os anos de publicación orixinal das novelas.