Listado de la etiqueta: tradución

Novidades de abril: novelas de Jane Austen e Alfred de Musset

/en

Hai xa un par de semanas que enviamos ao prelo as novidades do segundo trimestre para a colección principal. Xa que logo, está previsto que os libros cheguen este venres día 5 a Compostela, dende onde traballamos, de tal maneira que entre luns e martes da semana próxima contamos con enviarlles dúas novas novelas ás persoas subscritoras para logo distribuílas entre as librarías. Nesta ocasión, incorporamos ao catálogo unha peza breve do século XIX de ambientación parisiense dun reputado autor francés, así como outra da literatura británica que é un referente do xénero epistolar. Antes de pasar a dar dúas pinceladas de cada unha delas, gustaríanos salientar que con estes libros a colección principal chega xa aos 100 títulos.

Dunha banda, publicamos Margot, de Alfred de Musset, representante da figura do creador atormentado pola angustia e a dor. A novela, traducida do francés por Xavier Senín, incide na inocencia do primeiro amor e a pureza dos sentimentos da mocidade, sempre co pano de fondo das diferenzas sociais. Ten apenas 80 páxinas, e orixinalmente aparecera por fascículos na Revue des Deux Mondes, en 1838, para máis tarde publicarse en volume.

Doutra banda, unha obra da sempre irónica e brillante Jane Austen: a súa novela de xuventude Lady Susan, que traduciu do inglés Alejandro Tobar. Nela, ao longo das máis de corenta cartas cruzadas, a autora subverte os códigos da novela romántica, cunha protagonista manipuladora e capaz de suxugar a quen se lle poña por diante para acadar un status vantaxoso. Malia que Austen a escribiu de moi noviña, a peza non se publicaría até 1871, é dicir, medio século longo despois de ela morrer. Por estilo e contido, consideramos que anticipa os trazos que a farían famosa no Reino Unido e en todo o mundo, e cremos que fará as delicias dos e das amantes da literatura epistolar.

Balance do ano editorial 2023

/en

Como facemos cada Nadal, velaquí o que deu de si un ano de traballo en Hugin e Munin, un percorrido que principiamos retrocedendo a decembro de 2022 para recordar a publicación de Os tardeiros, unha novela acerca das complicacións da idade adulta (decote indisociables da nenez) da británica Anita Brookner; e da conmovedora nouvelle O neno perdido, do estadounidense Thomas Wolfe. Mentres que a tradución da primeira correu a cargo de Alejandro Tobar, da segunda ocupouse Ignacio Chao, quen se converteu no trixésimo cuarto tradutor en asinar unha obra do noso catálogo. Cabe lembrar que nos meses posteriores á publicación destas obras fornecemos información complementaria sobre elas en múltiples entradas do blog. Sirvan de exemplo as intituladas «Os tardeiros. Longa nota do tradutor» e «Vencellos co universo de Thomas Wolfe».

Os 8 títulos de 2023

O 1 de abril presentamos unha obra traducida do sueco, a sétima xa (todas grazas ao traballo de Marta Dahlgren). Tratouse de Cartos, de Victoria Benedictsson, unha novela adscrita á corrente feminista sueca da segunda metade do século XIX. A autora destacou pola súa ruptura co romanticismo, por abrazar o realismo naturalista e por concibir a literatura como espazo para o debate. Neste sentido, é interesante que a protagonista de Cartos, Selma Berg, chegue a describir nun momento dado un cuarto de seu –a posibilidade dun mundo propio e propicio para a evolución persoal–, e que isto aconteza medio século antes de que o fixese Virginia Woolf na súa afamada obra.

Tamén na entrega de abril chegou a tradución, a cargo de Alfonso Blanco, de O crime de Psichiko, un enxeñoso relato paródico que, amais de ofrecer un crecente suspense, recrea a atmosfera da capital grega a comezos do século XX, dando conta dos diferentes estratos sociais. O seu autor é Pavlos Nirvanas, un escritor natural de Mariupol, cidade dende a que se trasladaría ao Pireo con apenas sete anos de idade.

Mediado o ano, presentamos As irmás Bunner, da célebre autora estadounidense Edith Wharton, unha narración ambientada na Nova York de finais do século XIX. Ann Eliza e Evelina Bunner rexentan un humilde comercio que apenas lles dá para ir tirando, até que o seu mundo cambalea coa irrupción da figura dun reloxeiro de orixe berlinesa, o señor Herman Ramy.

A canda a obra de Wharton, editamos As gratitudes, de Delphine de Vigan, un dos pratos fortes do ano, cunha tradución de Xavier Senín que recibiu eloxios na prensa galega e entre algunhas amizades e persoas coñecidas, cremos nós que con razón. A novela transita polo mundo da vellez, a dependencia e a empatía, e nela a palabra eríxese en elemento crucial. Por resumilo moito, a autora conta a conmovedora historia dunha anciá, Michka, que sofre a paulatina perda da facultade de se comunicar.

A comezos de outubro presentamos outro par de obras: por unha banda, Luceiro da mañá, da lombarda Ada Negri (traducida dende o italiano por Isabel Soto), unha fermosa novela de apenas 120 páxinas publicada orixinalmente en 1921 e que contou co aplauso de crítica e público, talvez pola súa aposta formal, cunha estrutura fragmentaria e lírica, e pola fidelidade ao xénero autobiográfico característico da autora.

Tamén de outubro foi outro gran proxecto que levaba varios anos fraguando: a incorporación ao catálogo de Trompeta, da escritora escocesa Jackie Kay, na tradución dende o inglés de María Reimóndez (que nos axudou a custear Publishing Scotland, institución que asumiu arredor do 30 % dos honorarios da tradutora e coa que o trato foi excelente). Trátase dunha novela intelixente, distinta e inspirada en parte na vida do músico estadounidense Billy Tipton. Máis alá de achegar novos e interesantes temas e puntos de vista, engaiola a súa exuberante prosa, razón pola que se cadra acadou o prestixioso Premio de Narrativa auspiciado por The Guardian a finais da década de 1990.

Chegados a decembro, optamos por cerrar o ano con outras dúas novelas nunca antes traducidas a ningunha lingua peninsular, é dicir, demostramos con outro par de traballos que en galego é posible, e desexable, xogar nas grandes ligas, estar na «avanzada da tradución literaria», sen o pago de peaxes en forma de linguas ponte e sen ter que ir a remolque das descubertas alleas. Con esta intención, trouxemos a novela El, de Louise Colet, que mestura unha trama romántica co desexo de arranxar contas persoais (as máis soadas, con Gustave Flaubert, amante da autora durante case unha década). O texto constitúe, a nivel literario, unha mostra anticipada e bastante extensa da literatura do eu e a posta en práctica do criterio da sinceridade na arte defendido pola autora. A súa tradución dende o francés correu a cargo de Isabel Soto.

E importamos tamén A traizón, unha novela tan estupenda como desacougante de Amalie Skram, a cal xira arredor dunha guerra conxugal entre o experimentado capitán Adolph Riber e Aurora Ingstad, unha moza de dezasete anos. Con momentos de gran virulencia dialéctica, diálogos enxeñosos e un hábil emprego da corrente de conciencia, ofrecémoslles aos lectores e lectoras galegos un dos grandes clásicos do rupturismo moderno escandinavo, grazas á tradución en tándem realizada por Marta Dahlgren e Alejandro Tobar. Respecto á lingua de partida da obra, recomendamos ler con vagar a entrada «A cuestión lingüística na novela A traizón». Apuntamos, para concluír, que tanto a novela de Colet coma a de Skram, malia existir xa, non as distribuiremos até o día 4 de xaneiro, por razóns de loxística e transporte.

 

Outros feitos relevantes

Volvemos así mesmo participar na Semana do Libro de Compostela, que contou cunha boa organización e onde nos foi ben. Agradecemos ademais que o Concello recuperase a Praza da Quintana como lugar de encontro, todo un acerto, como tamén a programación (entre as escritoras convidadas, tivemos a honra de contar coa presenza de Karmele Jaio, autora de A casa do pai).

Agradecemos con idéntica énfase que un número importante de clubs de lectura renovase a súa aposta por títulos –recentes e non tanto– de Hugin e Munin: A nosa Negra, Cartos, O verán sen homes, Os tardeiros, As gratitudes, O lector… Grazas a quen coordinan e seleccionan os nosos libros para llelos ofrecer a lectoras e lectores de case todas as idades. A quen aínda non se animaron a propoñer a súa lectura, convidámolos a repasar o noso catálogo: dende As normas normas ou Thérèse Raquin até Cando levanten as brétemas ou A virtude de Checchina, son abondas as novelas que, na nosa opinión, poden funcionar ben como ‘lectura compartida’.

Canto ao IV Premio Realia de Tradución Literaria, foi boa mágoa que quedase deserto. Así a todo, mantemos o noso compromiso de sacar adiante a V edición en 2025, dado o carácter bianual do galardón. Tanto a acta do xurado como a entrada «A cuarta experiencia do Premio Realia» están dispoñibles no blog.

Noutra orde de cousas e dun modo xeral, resolvemos outra volta non presentarnos á máis recente e igual de nefasta convocatoria de Axudas á Tradución que a Consellaría de Cultura tramita da peor maneira imaxinable. Para quen desexe ir ao detalle, remitimos á «Análise da orde de axudas públicas á tradución de 2022», que en esencia serve tamén para a orde de 2023. Pola nosa banda, non temos xa ningunha esperanza de que a cousa mude de maneira substancial co Partido Popular aos mandos, polo que só lle vemos solución cun cambio de Goberno. Oxalá se produza. Por nós non ha quedar.

 

Os libros que virán

Como é costume, a seguir non ofreceremos senón meras pinceladas do que está por chegar, sen citar títulos nin nomes concretos: encargamos unha obra alemá publicada orixinalmente na década de 1970; un clásico italiano ambientado na Roma do XIX; unha alfaia rusa detrás da cal levamos máis dunha década e que por fin parece que verá a luz; un par de boas novelas estadounidenses; e se logramos chegar a un pacto para a compra de dereitos (non está doado), faremos un esforzo a maiores para traer unha obra contemporánea francesa de marca maior…

 

Os dous recordatorios de cada ano

A nosa independencia respecto dos cartos públicos é total. Proba disto é que o 90 % das obras presentes no noso catálogo están sufragadas integramente por nós, sen axudas nin inxerencias, nin directas nin indirectas nin encubertas. E non porque non teñamos dereito a máis subvencións ou non as queiramos e creamos merecelas, senón porque, no trato coa Administración galega do Partido Popular (ao que desexamos ver fóra do Goberno da Xunta como resposta a unha xerencia pésima en materia cultural), é moi difícil saír con dignidade cando se entra na arrevesada e perversa roda das axudas públicas que a Consellaría de Cultura reparte (chamarlle xestionar non se pode) con man caciquil.

En segundo lugar, o recordatorio derivado: se podemos falar de independencia económica respecto da Administración, é grazas, sobre todo, ao apoio das persoas subscritoras. Tan certo é que temos unhas vendas modestas nas canles comerciais convencionais (aínda que estables e cun crecemento lento pero continuado) coma que sen o apoio financeiro do centenar de socios e socias non habería un catálogo nin remotamente parecido ao actual.

De aí este dato orientado aos potenciais subscritores: a modalidade de subscrición estándar mantense sen cambios, pese ao desbocado aumento do custo da vida, dende 2011, e implica a entrega a domicilio de 8 novos títulos cada ano a razón de 116 euros.

Quen poida e aínda non o fixese, que por favor considere a posibilidade de subscribirse, ou a posibilidade de regalar unha subscrición.

Moitas grazas, boas lecturas e próspero 2024

A cuestión lingüística na novela A traizón

/en

En 2021, Det Danske Sprog- og Litteraturselskab, institución financiada polo Ministerio de Cultura de Dinamarca que se encarga de documentar a literatura en lingua dinamarquesa e velar por ela, incorporou ao seu fondo de clásicos unha edición moderna da novela A traizón. O tal fondo non é senón unha colección específica conformada por máis dun cento de títulos, dende obras fundacionais do século XVII até pezas contemporáneas das últimas décadas. Se incorporaron esta novela ao seu rico fondo de literatura nacional, é porque entenden que non hai dúbidas de que a obra, publicada en Copenhague en 1892, se escribiu (ou acaso publicou) en dinamarqués; tamén, se callar, porque a escritora, que na segunda metade da súa vida se mostrou desencantada coa súa patria (Noruega), chegou a pedir que no epitafio a vindicasen como «cidadá, súbdita e autora dinamarquesa». O curioso é que boa parte desta explicación tamén podería argumentarse á inversa, unha vez que Det norske språk- og litteraturselskap, en funcionamento dende 1953, tamén conta cunha entrada de seu para A traizón.

Sexa como for, soster que esta obra se adscribe á literatura norueguesa tampouco non sería incorrecto, posto que en vida de Amalie Skram (Bergen, 1846-Copenhague, 1905) a multiplicidade de dialectos noruegueses non se englobaban baixo o paraugas protector dunha normativa formal, dando lugar a que, na escrita, primase o emprego dunha koiné dano-norueguesa; esta, nas altas esferas e a nivel literario, tornaba nos máis dos casos nun dinamarqués estándar, chapicado con xiros e léxico local. Cómpre ter en conta que o riksmål, a variante norueguesa do dinamarqués de tendencia conservadora, fraguaría –e só dun modo embrionario– en 1897, e non contaría cunha primeira ortografía oficial até unha década máis tarde, en 1907. Neste sentido, houbo que agardar até 1929 para que ese primeiro estándar nacional experimentase unha reformulación máis profunda e, en consecuencia, acabase adoptando a denominación bokmål (noruegués de libro ou lingua dos libros), que é, con moito, a grafía maioritaria na actualidade fronte á outra posible e igualmente oficial, nynorsk (novo noruegués). Por certo, no Storting, o órgano lexislativo nacional con sede en Oslo, o bokmål impúxose por un único voto fronte á designación alternativa: dano-noruegués. Baste recordar que durante o longo período previo, que abrangue de 1537 (coa fixación do dinamarqués elaborado durante a Reforma, con numerosos trazos do dialecto da capital, Copenhague) a 1814 (coa separación de ambos os reinos), os escritores ao norte e ao sur do estreito de Skagerrak formaban parte dun mesmo sistema literario, na actualidade estudado como literatura común dano-norueguesa.

A Biblioteca Nacional de Noruega ofrece a día de hoxe o texto completo dixitalizado da edición orixinal de 1892, impulsada por Græbes bogtrykkeri e distribuída por J. H. Schubother Boghandel, e en paralelo achega amplos fragmentos trasladados á actual norma. É revelador que en ningún momento estes se cualifiquen como traducións, senón, literalmente, como «modernizacións lingüísticas». De feito, a tradución ao inglés da obra que encargou o Departamento de Estudos Escandinavos da Universidade de Londres asegura estar feita na combinación noruegués-inglés e non dinamarqués-inglés. É máis, é posible que parta da edición «modernizada» e non da orixinal, habida conta de que no epílogo se achega unha explicación tradutolóxica relacionada co termo salong (en dinamarqués carecería dese g final), que designa unha das estancias (o salón, pero máis co sentido de ástrago ou vestíbulo) nas que se dividía o camarote dun capitán de barco nos mercantes da época.

Sempre coas debidas cautelas, a nosa tradución segue de maneira fiel a edición orixinal de 1892. Sendo así, no catálogo da páxina web, onde é posible filtrar as obras segundo a lingua de orixe, o acceso á ficha de A traizón realízase a través do dinamarqués.

Verán de 2023: novelas de Edith Wharton e Delphine de Vigan

/en

Acaban de chegar da imprenta as novidades para esta verán: As irmás Bunner, de Edith Wharton, e mais As gratitudes, de Delphine de Vigan. A semana que vén, derradeira deste mes de xuño, sairán para os domicilios das persoas subscritoras e empezarán así mesmo o seu percorrido polas librarías.

No caso de As gratitudes, publicada orixinalmente en francés en 2019 e dispoñible agora en galego na tradución feita por Xavier Senín, De Vigan ofrécenos a historia dunha anciá, Michka, cuxos problemas de saúde fan que ingrese nunha residencia. A afasia que padece a protagonista ocasiónalle frecuentes lapsus e deriva na paulatina perda da facultade de se comunicar. Trátase dun emotivo e conmovedor relato que nos fai reflexionar sobre a vellez, a dependencia ou a empatía, e no que a palabra se erixe como un elemento crucial.

A outra entrega do trimestre é As irmás Bunner, en tradución do inglés de Alejandro Tobar, unha singular e non demasiado coñecida obra de Edith Wharton, autora de referencia na literatura dos Estados Unidos de América. Sumamos pois esta estupenda novela aos demais títulos dispoñibles en galego desta escritora: Ethan Frome (1911; Irmás Cartoné, 2015) e A idade da inocencia (1920; Sotelo Blanco, 2009). Respecto a este “melancólico” relato (escrito en 1892 pero publicado en 1912), convén salientar dous aspectos: por unha banda, o amor fraternal, en canto eixe a partir do cal se desenvolve unha trama interesante e ben levada, e, pola outra, o descomunal talento da autora para a ambientación, plasmada na sucesión de escenas formidables en distintos puntos da cidade de Nova York: Central Park, o río Hudson, os grandes almacéns dalgúns distritos históricos da illa de Manhattan…

Boas lecturas e bo verán.

Dúas grandes novelas de Grazia Deledda

/en

Da presentación en Riolagares

O pasado xoves 1 de xuño de 2023, Xavier Queipo e Cé Tomé, os xestores do espazo Riolagares, local de recente creación localizado na rúa viguesa da Falperra, tiveron a xentileza de organizar en tempo récord un acto conxunto de presentación das novelas de Grazia Deledda Canas ao vento (Irmás Cartoné, 2023) e Elias Portolu (Hugin e Munin, 2012). Con bo criterio, e como comentou na súa breve introdución ao evento o propio Queipo, o protagonismo recaeu case por enteiro nas tradutoras das obras, María Alonso Seisdedos e Isabel Soto, en canto que lectoras privilexiadas dos textos que, por oficio, son.

Amais dos organizadores e das tradutoras, participou, cunha breve intervención inicial, Alejandro Tobar, en calidade de editor de Hugin e Munin, quen recordou que Elias Portolu (publicada en galego a finais de 2012) xa se presentara unha década antes na libraría Librouro, tamén localizada en Vigo. Así mesmo, comentou que Grazia Deledda se converteu na segunda muller en recibir o Nobel de Literatura (1926), tras a concesión á sueca Selma Lägerlof (1909), autora da que polo momento non hai nada dispoñible en galego; non obstante, Aira Editorial prevé sacar en cuestión de meses unha obra dela. Deledda é, por outra banda, a única muller entre os cinco galardoados cun Nobel que forman parte do catálogo da editorial. Os outros serían o inglés John Galsworthy (1932) e os franceses François Mauriac (1952), Albert Camus (1957) e Jean-Paul Sartre (1964); este último cómpre amentalo con reservas, pois renunciou. Nese sentido, cabe recordar que antes ca el xa renunciara o ruso Boris Pasternak (1958), só que no seu caso por presións das autoridades soviéticas. A propósito de Pasternak, parece que a editorial Galaxia prevé publicar en próximas datas O doutor Zhivago.

Por outra banda, Tobar comentou que Elias Portolu tivera, malia ser un bo libro, un rendemento comercial por baixo da media. Cualificouno, no relativo ao formato, como un libro de transición para a editorial; por exemplo, en vista dalgunhas mudanzas sutís na caixa de texto ou no alargo das lapelas, que pasaron dos 5 aos 7 cm (os 9 cm definitivos, para aproveitar ao máximo a información paratextual e porque con menos ancho o tipo de cartolina empregada acababa por abrirse, chegarían apenas uns meses despois). Tamén definiu a obra como de transición en canto á forma interna de traballar. Mencionou que á altura de 2012 aínda non estaba debidamente resolto o libro de estilo ou que, a diferenza dos últimos 7 ou 8 anos, aínda non se efectuaban de forma sistemática as múltiples correccións de rigor sobre texto inicial e en maqueta. Tamén, finalmente, definiuna como unha obra de transición a nivel de deseño, por un exceso de austeridade, non demasiado representativa do groso da produción posterior. Ao cabo, antes de lles dar a palabra ás tradutoras, destacou que María Alonso Seisdedos é a profesional que máis libros traduciu dun premio Nobel, con 7 obras de 3 autores distintos: Deledda, Pahmuk (neste caso, 4 novelas traducidas en tándem con Bartug Aykan) e Fo. Mentres que Isabel Soto leva 3, unha por autor: Deledda, Camus e Cela, neste último caso pola versión galega de A rosa (2002, conxuntamente con Xandra Cabaleiro).

Posteriormente, foi Isabel Soto quen tomou a palabra para analizar aspectos da vida da autora en diálogo con Elias Portolu; boa parte do que relatou Soto, María Alonso habíao referendar despois, en vista de que ambas as novelas, pese a presentar tramas moi diferentes, comparten elementos distintivos, intereses temáticos e estilo narrativo.

Por iso, a seguir poñemos a disposición do lectorado unha reformulación das notas de Soto, centradas na súa tradución de Elias Portolu pero en gran medida válidas tamén para Canas ao vento, pequena alfaia que acaba de publicar Irmás Cartoné e que, en palabras de Alonso Seisdedos, está «deliciosamente escrita».

Sobre Grazia Deledda

Poida que para unha gran maioría do público lector Grazia Deledda sexa unha escritora descoñecida, malia contarse entre as 17 mulleres (contra un centenar de homes) que recibiron o Premio Nobel de Literatura, na edición de 1926.

A literatura de Deledda supón un magnífico exemplo de como dende o local, o pequeno, do que se coñece ben para retratalo, se chega ao universal, sempre e cando haxa a profundidade e a calidade suficientes.

Dende os comezos, Hugin e Munin optou por rescatar periodicamente grandes obras de vello. Neste caso, non hai dúbida de que Elias Portolu foi unha aposta, no intento de poñerlle un novo traxe editorial a unha obra publicada en 1900 por entregas e en 1903 en volume independente, un clásico da cultura sarda, malia que escrito en italiano. Por iso, cabe reiterar que é unha alegría que agora a editorial Irmás Cartoné e a tradutora María Alonso Seisdedos acheguen outro texto de Deledda, Canas ao vento, ao corpus da literatura universal dispoñible en galego.

Da biografía da autora, hai dous datos de especial interese:

1 – O lugar de nacemento, Nuoro, unha cidade situada na parte máis montañosa da illa de Sardeña, baixo o monte Ortobene, precisamente o escenario de Elias Portolu. O retrato que ofrece é fiel: esa familia de pastores, con arraigadas tradicións; a paisaxe que Deledda describe e que se converte nunha personaxe máis das obras ou que traduce o estado de ánimo dos protagonistas. Deledda medra sen contactos nin modelos literarios, o que a obrigou a configurar uns propios, recorrendo a figuras reais para definir a psicoloxía e sentimentos dos personaxes e creando a literatura exclusivamente sarda que soñaba.

2 – A data de nacemento da autora, 1871, pois implica un contexto no que a muller non pasaba dos estudos primarios. Grazia Deledda, coma outras rapazas daquela, só asistiu á escola até os 10 anos. Falamos polo tanto dunha muller autodidacta, con escasa instrución e que leu todo o que lle caía nas mans, en especial os libros dos membros masculinos da súa familia, dun xeito desordenado e asistemático. Recibiu así diversas influencias que despois iría abandonando, a medida que descubría novos camiños. Á condición de muller incomprendida polo seu gusto pola literatura no ambiente cerrado e asfixiante dunha illa, habería que engadir entón esa falta de formación intelectual, trazos que conducen á marxinación que así mesmo sufriron moitas das súas coetáneas e que, no caso galego, pola condición de muller singular, evoca a figura de Rosalía de Castro (1837-1885), máis vella ca ela pero con certas similitudes.

Contamos cos pensamentos e sensacións de Deledda grazas á súa autobiografía novelada, Cosima, primeiro publicada por entregas e despois, postumamente, en libro, en 1937. Trátase dunhas memorias nas que relata os primeiros anos de vida, a súa temperá relación coa literatura e os seus primeiros pasos como escritora.

A cuestión da lingua

Para comprender a autora e a súa obra, cómpre ter en conta que a súa adolescencia e mocidade transcorren durante os primeiros anos da Unificación de Italia, tras a proclamación en Torino do reino de Italia en marzo de 1861. Para Sardeña é unha época de grandes cambios sociais e estruturais. Até daquela, a sociedade sarda permanecera secularmente illada, posuía un marcado carácter endogámico e vivía nun ritmo atemporal e inmobilista, rexida por un código ancestral non escrito.

Coa Unificación de Italia desenvólvese unha literatura rexionalista que acolle preocupacións polos problemas dese proceso político, máis complexos nas rexións do sur e nas illas, nas que se experimentaba o temor a sufrir unha aculturación que deviñese na desaparición das raíces e tradicións propias, expresadas de formas ben distintas e dialectos moi diferentes. Grazia Deledda intégrase nesa literatura rexionalista e ten que escoller o italiano como lingua vehicular, que non é a que falan habitualmente os seus personaxes. O sardo, con todo, salpica os seus textos, que presentan proverbios, cancións ou termos propios da cultura inmaterial da illa que carecen de referente en italiano.

No caso de Elias Portolu -e en maior medida en Canas ao vento- aparecen determinados termos en sardo que a autora anota xa na edición orixinal: tanca, cumbisia, filindeu, corcajos, malunes… Así mesmo, tamén reflicte tradicións como a romaría a San Francisco para cumprir a promesa que fai Elias; cerimonias como a da pedida de man (su fueddu), á que os sardos conceden case tanta importancia como á da voda, pois a palabra empeñada xa non se pode quebrantar; o costume de tosquiar as ovellas e a festa que a acompaña; o Entroido…

A adopción da lingua italiana é unha peaxe que Deledda pagou conscientemente a cambio de dar a coñecer fóra da illa unha literatura exclusivamente rexional, que, entendía, de ser escrita en sardo quedaría circunscrita aos límites da illa. Un doloroso paradoxo. Tamén quixo que o resto dos italianos comprendesen a súa realidade. Estamos pois diante dunha lingua aprendida, imposta. Nos escasos anos de escola, Deledda tivo que empezar por aprender italiano, para ela unha lingua estranxeira, pois coma tantos outros italianos, desenvolvía a súa vida cotiá na fala considerada dialectal.

Sobre Elias Portolu

No ano 1903 publica en libro Elias Portolu, previamente dado a coñecer por entregas en Nuova Antologia (entre agosto e outubro de 1900), que a consagra como escritora e inicia unha serie de novelas e pezas teatrais. Algunhas mesmo serán levadas ao cinema, como Cenere (1904), en 1916.

A obra de Deledda adoita acoller poderosas experiencias relacionadas co amor, a dor e a morte, sempre dominadas polo sentido do pecado, a culpa e a conciencia dunha especie de fado inevitable.

Son novelas psicolóxicas con personaxes que se debaten entre a paixón e o remorso e que evolucionan nunha localización que acolle os costumes e a vida cotiá da illa.

En Elias Portolu atoparemos unha narración de estilo clásico que evoca a Sardeña decadente de principios do século XX; un mundo poético, pero primitivo e cerrado. A sociedade que describe é arcaica e inmobilista, e os seus personaxes aparecen dominados por estraños conceptos intransixentes e supersticiosos da existencia humana, dunha moralidade católica e sumamente convencional.

Propón temas recorrentes: o conflito entre desexo e deber, o sentido do pecado e da culpa, a necesidade de expiación, a descrición lírica da paisaxe, unida en moitos casos aos estados de ánimo dos personaxes, nunha liña romántica, da que tamén beben tópicos como a paixón amorosa por unha muller inaccesible por condicionamentos familiares ou o conflito entre o mundo relixioso e as relacións afectivas e sexuais humanas.

Outro punto significativo da novela é o perfil psicolóxico dos personaxes, a súa compoñente atávica e antropolóxica. Aparecen dominados polas paixóns.

Os personaxes masculinos de Grazia Deledda posúen escasa entidade: son mozos débiles e sen carácter, proclives ás tentacións, como Elias, que se debate entre eternas dúbidas e non é quen de apostar polos seus sentimentos e enfrontarse á familia. Pero está tratado con gran profundidade psicolóxica. Unha lectura alén disto lévanos á incapacidade do protagonista de se enfrontar aos condicionamentos da sociedade e ás consecuencias da falta de liberdade pola imposición relixiosa.

As personaxes femininas están construídas dende un sentido tráxico da existencia. Viven na mesma sociedade da autora, condenadas de antemán a levar unha vida da que non son suxeitos axentes, privadas da posibilidade de actuar conforme á súa vontade ou empuxadas ao único camiño do que dispoñen: o da desgraza e o infortunio. Son mulleres que non poden ou non saben loitar contra o seu destino, esmagadas polo peso dunha falta ou dun sentimento que o grupo non está disposto a aceptar. Mulleres que se dobregan e se conforman aceptando un destino adverso.

Maddalena representa na novela o papel da muller tentación, mentres que o modelo da muller nai o encarna a nai de Elias, unha muller de gran solidez moral, inculta, xorda, que traballa sen descanso.

Atoparemos en Elias Portolu, como tamén en Canas ao vento, unha escritora que pinta paisaxes con palabras, que lles outorga sons e recendos, o cal crea sensacións na lectura. As descricións da natureza aumentan o interese da obra.

As tensións

É de igual modo unha novela de tensións. Tensión entre a relixiosidade cristiá e a permanencia de ritos pagáns, como «as palabras verdes» ás que recorre a nai de Elias para tentar curar das enfermidades; ou tensión permanente entre o sentimento de culpa de Elias por namorarse da súa cuñada Maddalena e o gozo pleno do amor e do sexo. Hai unha excelente análise do proceso de culpa tipicamente cristián.

Tamén hai tensión nas opinións contrapostas dos dous conselleiros e confidentes de Elias: dunha banda, o padre Porcheddu, sacerdote alegre pero firmemente defensor da moral cristiá, que o induce a facerse crego; por outra, o tío Martinu Monne, vello pastor de pasado misterioso, defensor da vida e as paixóns, que lle di que siga a súa relación, aceptándoa como algo inevitable contra o que nada pode facer. Son dúas solucións opostas ao dilema: a propia do paganismo, pragmática e sabia, e a cristiá.

Ademais de ser Elias Portolu unha obra escrita con minuciosidade, romanticismo e un certo aire rexionalista verdadeiramente cativador, Grazia Deledda imprímelles aos seus personaxes protagonistas, Elias e Maddalena, unha complexidade psicolóxica notable; os conceptos de culpa, modestia e represión física e psíquica, tan propios da relixión católica, a da autora, entrelázanse seguido para, ao cabo, tecer un drama colectivo.

As elipses

A novela encerra unha lectura sexual oculta que seguro non mencionan aquelas ordes conventuais que a listan como de lectura obrigatoria. A autora soluciona estas escenas co recurso da elipse, como vemos ao final do capítulo VI, cando Elias entra no cuarto de Maddalena. As liñas finais din así:

«El entrou e pechou a porta. E ela, que ben podería gritar e salvarse, calou e non se moveu» (p. 116).

Ou tamén no capítulo VII, onde simplemente se di:

«E de novo caeron na tentación» (p. 129).

 

Invitación á lectura

En definitiva, tanto Elias Portolu coma Canas ao vento son obras polas que non pasou o tempo; ou, dito doutro modo, o paso do tempo forneceulles novas ópticas dende as que gozar da lectura. Son oportunidades de primeira para se internar na cultura de Sardeña, nas súas paisaxes, tipos humanos e tradicións, da man dunhas tramas ben estruturadas e levadas con acerto, de xeito que a lectura non perda interese nunca.

Canas ao vento e Elias Portolu, dúas estupendas obras do seu tempo e momento histórico.

Premios nobel con obra traducida ao galego

/en

Premios nobel con obra traducida ao galego e publicada en papel*:

2023 Jon Fosse

2022 Annie Ernaux

* O acontecemento (Rinoceronte, 2023; trad. Moisés Barcia)

2021 Abdulrazak Gurnah

2020 Louise Glück

* Noite fiel e virtuosa (Chan da Pólvora, 2021; trad. Samuel Solleiro)

* Receitas de inverno desde a comunidade (Chan da Pólvora, 2021; trad. Samuel Solleiro)

* Averno (Chan da Pólvora, 2023; trad. Samuel Solleiro)

2019 Peter Handke

* Don Xoán (contado por si mesmo) (Sotelo Blanco, 2006; trad. Luis Manuel Fernández Rodríguez)

2018 Olga Tokarczuk

* A alma perdida (Thule, 2019; trad. Ana Garrido)

2017 Kazuo Ishiguro

* Non me deixes nunca (Galaxia, 2007; trad. Eva Almazán)

* Nocturnos: cinco contos de música e anoitecida (Galaxia, 2010; trad. María Alonso Seisdedos)

* O meu marabilloso sombreiro (Edicións do Cumio, 2013; trad. Suevia Sobral Santiago)

2016 Bob Dylan

2015 Svetlana Alexievich

2014 Patrick Modiano

2013 Alice Munro

2012 Mo Yan

2011 Tomas Tranströmer

* «Unha noite de inverno» (Faro de Vigo, 27 de xaneiro de 1974; trad. Álvaro Cunqueiro)

2010 Mario Vargas Llosa

2009 Herta Müller

* O home é un grande faisán no mundo (Xerais, 2001; trad. Franck Meyer)

* Randea do alento (Xerais, 2010; trad. Marga do Val)

2008 Jean-Marie Gustave Le Clézio

* Mondo e outras historias (Xerais, 1987; trad. Raquel Villanueva a Valentín Arias)

2007 Doris Lessing

* O caderno dourado (Galaxia, 2009; trad. Eva Almazán)

2006 Orhan Pamuk

* O castelo branco (Galaxia, 2007; trad. Eva Almazán e Bartug Aykan)

* Istanbul: as lembranzas e a cidade (Galaxia, 2008; trad. Lara Domínguez e Bartug Aykan)

* Neve (Galaxia, 2009; trad. María Alonso Seisdedos e Bartug Aykan)

* O museo da inocencia (Galaxia, 2009; trad. María Alonso Seisdedos e Bartug Aykan)

* O libro negro (Galaxia, 2011; trad. María Alonso Seisdedos e Bartug Aykan)

* Chámome vermello (Galaxia, 2012; trad. María Alonso Seisdedos e Bartug Aykan)

2005 Harold Pinter

* Vellos tempos / A festa de aniversario (Xerais, 1999; trad. Manuel Fernández Vieites)

2004 Elfriede Jelinek

* O que ocorreu despois de que Nora abandonara o seu home ou Os piares das sociedades (Galaxia, 2006; trad. Franck Meyer e Susana Fernández de Gabriel)

2003 J. M. Coetzee

* Deshonra (Rinoceronte, 2008; trad. Moisés Barcia)

* Infancia (Rinoceronte, 2013; trad. Rafael Rodríguez Salgueiro)

* Verán (Rinoceronte, 2013; trad. Susana Collazo Rodríguez)

* Mocidade (Rinoceronte, 2013; trad. Iolanda Mato)

2002 Imre Kertész

2001 V. S. Naipaul

2000 Gao Xingjian

1999 Günter Grass

* As galiñas de vento (Xerais, 2000; trad. Ramón Lorenzo e Ursula Heinze)

1998 José Saramago

1997 Dario Fo

* Morte accidental dun anarquista (Galaxia, 2023; trad. María Alonso Seisdedos)

1996 Wislawa Szymborska

* Versos escollidos (Positivas, 2011; trad. Lucía Caeiro)

1995 Seamus Heaney

* Traballo de campo (Xerais, 1996; trad. Vicente Araguas)

* A cura en Troia (Xerais, 1998; trad. Stephanie Jennings e Manuel Outeiriño)

* Poemas (Espiral Maior, 2000; trad. Antonio Raúl de Toro, David Clark e Emilio Ínsua) Edición non venal a partir da obra Poesía Irlandesa Contemporánea (1999)

1994 Kenzaburo Oe

1993 Toni Morrison

1992 Derek Walcott

* Signos e outros poemas (A Trabe de Ouro, n.º abril-xuño 1999; trad. Manuel Outeiriño)

1991 Nadine Gordimer

* “Baixo a terra prometida” (Ólisbos, n.º 11, 1992; trad. Alberte Álvarez Lugrís)

1990 Octavio Paz

1989 Camilo José Cela

* A familia de Pascual Duarte (F. F. Del Riego e Xohán Ledo (eds.) Talleres Gráficos Faro de Vigo, 1962; trad. Vicente Risco [con reed. posteriores en Xerais e Galaxia])

* A bandada de pombas (Alfaguara, 1989; trad. Xosé Henrique Costas)

* Mazurca para dous mortos (Xunta de Galicia, 1999; trad. Xesús Rábade Paredes)

* A rosa (Xunta de Galicia, 2002; trad. Isabel Soto e Xandra Cabaleiro)

1988 Naxib Mahfud

1987 Joseph Brodsky

1986 Wole Soyinka

1985 Claude Simon

1984 Jaroslav Seifert

1983 William Golding

* O señor das moscas (Sotelo Blanco, 1993; trad. Xosé María Gómez Clemente)

1982 Gabriel García Márquez

* Crónica dunha morte anunciada (Medulia editorial, 2022; trad. María Rey e X. Amancio Liñares)

1981 Elias Canetti

1980 Czeslaw Milosz

1979 Odisseas Elitis

1978 Isaac Bashevis Singer

* O Golem (Xerais, 1989; trad. Anxo Romero Louro)

* O mago de Lublin (Rinoceronte, 2019; trad. Moisés Barcia)

1977 Vicente Aleixandre

1976 Saul Bellow

1975 Eugenio Montale

1974 Eyvind Johnson / Harry Martinson

* «Lonxe do mar», «Amo a madeira flotante», «Panos na néboa», «As estrelas»,, «A fonte do bosque», «O consello de Li Ti», «Relación», «O fuxitivo», «O refuxiado» (Faro de Vigo, 1974-1979; trad. Álvaro Cunqueiro)

1973 Patrick White

1972 Heinrich Böll

* Opinións dun pallaso (Tambre, 1994/Rinoceronte, 2018; trad. Laureano Araujo)

1971 Pablo Neruda

* Oda a unha estrela (Kalandraka, 2009; trad. Xosé Ballesteros)

* Vinte poemas de amor e unha canción desesperada (Medulia editorial, 2021; trad. María Rey e X. Amancio Liñares)

1970 Alexandre Solzhenitsyn

* Un día na vida de Iván Denísovich (Rinoceronte, 2013; trad. Martin Andor)

1969 Samuel Beckett

* Á espera de Godot (Laiovento, 2003; trad. Francisco Pillado)

* Molloy (Galaxia, 2006; trad. Anxo Rei Ballesteros)

1968 Yasunari Kawabata

* A casa das belas adormentadas (Rinoceronte, 2007; trad. Mona Imai)

1967 Miguel Ángel Asturias

1966 Shmuel Yosef Agnon e Nelly Sachs

1965 Mikhaïl Sholokhov

1964 Jean-Paul Sartre (renunciou ao galardón)

* A engrenaxe [guión de cinema] (Laiovento, 1994; trad. Xoán Fuentes Castro)

* O existencialismo é un humanismo (Sotelo Blanco, 1990; trad. Francisco Sampedro)

* O paredón (Xerais, 1989; trad. Xosé María Proupín)

* As palabras (Laiovento, 1999; trad. Dulce Fernández Graña e François Davó)

* As moscas (Laiovento, 2008; trad. Xosé Manuel Beiras)

* A infancia dun xefe (Hugin e Munin, 2015; trad. Ánxela Gracián)

1963 Giorgos Seferis

* «Negación», «Se toca-la lira», «As pirámides», «Efeso», «Na escena» e «Sobre os toxos» en Poesía grega do século XX. Estudio xeral e antoloxía bilingüe (Xunta de Galicia, 1994)

1962 John Steinbeck

* A perla (Galaxia, 1990; trad. Benigno Fernández Salgado)

* De ratos e homes (Galaxia, 1997; trad. Álvaro De Prado)

1961 Ivo Andrić

* A ponte sobre o Drina (Rinoceronte, 2007; trad. Jairo Dorado)

1960 Saint-John Perse

* Crónica (Concello de Noia, col. Vento de Fóra, 1991; trad. Antón Avilés de Taramancos)

1959 Salvatore Quasimodo

* «Epitafio pra Bice Donetti», «Nas ponlas dos salgueiros», poema non identificado de La terra
impareggiabile (El Progreso, 15 de novembro de 1959; trad. Álvaro Cunqueiro)

* «A un poeta enemigo» (El Progreso, 18 de setembro de 1960; trad. Álvaro Cunqueiro)

1958 Borís Pasternak

* Doutor Zhivago (Galaxia, 2024; trad. Aleksandr Dziuba)

1957 Albert Camus

* Os xustos (Cadernos da Escola Dramática Galega, 1989; trad. X. M. Beiras)

* A caída (Xerais, 1989; trad. Mª Dolores Cabrera) [existe outra versión, intitulada A desfeita (Laiovento, 2019; trad. X. M. Beiras)]

* O estranxeiro (Edicións do Cumio, 1991; trad. Valentín Arias)

* Calígula (Cadernos da Escola Dramática Galega, 1992; trad. X. M. Beiras) [hai outras dúas versións publicadas, posteriores no tempo]

* O malentendido (Galaxia, 2009; trad. Inma López Silva)

* A peste (Hugin e Munin, 2018; trad. Xavier Senín e Isabel Soto)

* Cartas a un amigo alemán e outros textos (Trifolium, 2018; trad. X. M. Beiras)

1956 Juan Ramón Jiménez

* Platero e mais eu (Ediciós do Castro, 1990; trad. Xosé Manuel Beiras) [hai outra tradución, Platero máis eu (Editorial Bourel, 2010), realizada por un cento de estudantes, coa coordinación dos equipos de normalización lingüística de dous institutos de Ribeira]

1955 Halldór Laxness

1954 Ernest Hemingway

* O vello e o mar (Galaxia, 1998; trad. Carlos Casares)

* Unha festa móbil (Sotelo Blanco, 2000; trad. Xesús Araúxo)

1953 Winston Churchill

1952 François Mauriac

* Thérèse Desqueyroux (Hugin e Munin, 2021; trad. Xavier Senín)

1951 Pär Lagerkvist

1950 Bertrand Russell

* Eloxio da ociosidade (Trifolium, 2010; trad. Fe González)

* Por que non son cristián (Trifolium, 2011; trad. Fe González)

1949 William Faulkner

* O ruído e a furia (Galaxia, 2007; trad. Xurxo Borrazás)

1948 T. S. Eliot

* Morte na catedral (Galaxia, 1973; trad. Isidoro Millán González-Pardo)

* A terra baldía (Follas Novas, 1998; trad. Armando Requeixo e Fe González)

* Macavity (Lata de Sal, 2005; trad. Rafael Salgueiro) [en orixe, un poema incluído en Old Possum’s Book of Practical Cats (1939)]

* Catro cuartetos (Kalandraka, 2023; trad. Martín Veiga)

1947 André Gide

* A sinfonía pastoral (Xerais, 1990; trad. Leando García Bugarín)

* Os alimentos terrestres e os novos alimentos (Laiovento, 2008; trad. Suso Pensado)

1946 Hermann Hesse

* Baixo as rodas (Galaxia, 1997; trad. Franck Meyer)

* Siddharta (Galaxia, 1999; trad. Franck Meyer)

1945 Gabriela Mistral

* «O acueducto» (Faro de Vigo, 12 de setembro de 1971; trad. Álvaro Cunqueiro)

* «A condesa» (Faro de Vigo, 11 de febreiro de 1973; trad. Álvaro Cunqueiro)

* «Retrato de Mireia» (Faro de Vigo, 8 de febreiro 1976; trad. Álvaro Cunqueiro).

1944 Johannes V. Jensen

1943 NON SE CONCEDEU

1942 NON SE CONCEDEU

1941 NON SE CONCEDEU

1940 NON SE CONCEDEU

1939 Frans Eemil Sillanpää

1938 Pearl S. Buck

1937 Roger Martin du Gard

1936 Eugene O’Neill

* A Electra acáelle o loito (Galaxia, 2009; trad. Laura Sáez)

1935 NON SE CONCEDEU

1934 Luigi Pirandello

* Así é, se vos parece (Xerais, 1991; trad. Xavier Rodríguez Baixeras)

* A traxedia dun personaxe e outros relatos (Xerais, 1990; trad. Cándido Pazó e Dolores Vilavedra)

* Henrique IV (Laiovento, 1996; trad. Antonio Colmenero)

* Seis personaxes á procura de autor (Xunta de Galicia, 2005; trad. Xosé Manuel Pazos Varela e Xulio Lago)

1933 Ivan Bunin

* «Alento lixeiro» (Madrygal vol. 16, 2013; trad. Daria Sinitsyna)

1932 John Galsworthy

* O estoico (Hugin e Munin, 2021; trad. Antía Veres)

1931 Erik Axel Karlfeldt

1930 Sinclair Lewis

1929 Thomas Mann

* A morte en Venecia (Tambre, 1995/Rinoceronte, 2015; trad. Laureano Araujo)

1928 Sigrid Undset

1927 Henri Bergson

1926 Grazia Deledda

* Elias Portolu (Hugin e Munin, 2012; trad. Isabel Soto)

* Canas ao vento (Irmás Cartoné, 2023; trad. María Alonso Seisdedos)

1925 George Bernard Shaw

1924 Władysław Reymont

1923 William Butler Yeats

* Dous dramas populares (Editorial Nós, 1935/Edicións Castrelos, 1977; trad. Plácido Castro e irmáns Vilar Ponte

* Poemas en Poesía inglesa e francesa vertida ao galego (Alborada, 1949; trad. Plácido Castro, Lois Tobio e Florencio Delgado Gurriarán [existen varias reedicións da obra en distintas editoriais])

* A ola de caldo; O gato e a lúa (Francisco Pillado (ed.), en Cadernos de Teatro n.º 7, 1996; trad. Manuel Fernández Vieites)

* Yeats [escolma poética] (TrisTram, 2009; trad. Marta Cuba Alonso)

1922 Jacinto Benavente

1921 Anatole France

* A illa dos pingüíns (Laiovento, 1996; trad. Rafael Chacón Calvar)

1920 Knut Hamsun

* Fame (Rinoceronte, 2019; trad. Moisés Barcia)

1919 Carl Spitteler

1918 Henrik Pontoppidan

1917 Karl Gjellerup

1916 Verner von Heidenstam

1915 Romain Rolland

* poemas [pendentes de identificar] nas revistas Nós e/ou A Nosa Terra

1913 Rabindranath Tagore

* «O desterro» [reformulado nun número posterior como «O santo Narottam»], «O mestre e as xoyas», «A baiadeira», «As froles», «Xa o sol…», «O poeta Tulsidas», «N-as praias», «O derradeiro trato», «O principio», «O fin», «A escola das frores» e «O neno é así…» (A Nosa Terra, 1917-1923; trad. Vicente Risco)

* O carteiro do rei (Ediciós do Castro, 1996; trad. Xulio Cuns)

1912 Gerhart Hauptmann

1911 Maurice Maeterlinck

* («Cancións» en Poesía inglesa e francesa vertida ao galego (Alborada, 1949; trad. Plácido Castro, Lois Tobio e Florencio Delgado Gurriarán [o último foi o tradutor deste poema en concreto])

1910 Paul von Heyse

1909 Selma Lagerlöf

* O emperador de Portugalia (Aira editorial, 2023; trad. David A. Álvarez Martínez)

1908 Rudolf Christoph Eucken

1907 Rudyard Kipling

* Así foi (Galaxia, 1992; trad. Mª Dolores Martínez Torres e Xohana Torres)

* Quince relatos (Ir Indo, 2002; trad. Celia Recarey)

* Como se fixo o primeiro alfabeto (Embora, 2008; trad. Xesús Constela)

* O libro da selva (Rinoceronte, 2010; trad. Rafael Rodríguez Salgueiro)

* O home que puido reinar (Urco, 2012; trad. Tomás González Ahola)

* Capitáns afoutos (Urco, 2019; trad. Tomás González Ahola)

1906 Giosuè Carducci

* un poema [pendente de identificar] en Canciones y poesías gallegas [conferencia seguida de varios poemas] (Imprenta de Ricardo Rojas?, Madrid, 1908; trad. Castor Méndez Brandón)

1905 Henryk Sienkiewicz

1907 Frédéric Mistral e José Echegaray

* «Magali» [no Canto III de Mirèio, en Lago González. Biografía y selección de su
obra gallega] (Bibliófilos Gallegos, Figueira Valverde (ed.), 1965; trad. Manuel Lago González)

1903 Bjørnstjerne Bjørnson

1902 Theodor Mommsen

1901 Sully Prudhomme

 

* Non se contabilizan as obras publicadas noutros formatos distintos do papel. Así, por exemplo, quedan excluídos os tres poemas de Louise Glück presentados por Euseino? Editores en versión electrónica e non se amentan, entre outras, as novelas de Rudyard Kipling que integran a Biblioteca Virtual de Literatura Universal en Galego. De igual modo, non se distingue entre traducións directas (case todas) e aqueloutras que son pseudotraducións, coma as ‘recreacións’ de Cunqueiro para o Faro de Vigo, ou que son indirectas, é dicir, parten dunha lingua ponte (como Fame, de Knut Hamsun, traducida dende o inglés e non dende o orixinal). Calquera omisión ou erro detectados, agradecemos de antemán que se nos indique a través dunha mensaxe en redes sociais ou no enderezo de correo da editorial, para dese modo corrixir ou ampliar a información á maior brevidade. Procuraremos manter actualizada esta listaxe a medida que vaian aparecendo novas traducións de Premios Nobel de Literatura.

IV edición do Premio Realia de Tradución

/en

A Editorial Hugin e Munin, en colaboración co Concello de Santiago de Compostela, convoca a cuarta edición do Premio Realia de Tradución Literaria, un certame de periodicidade bienal co que recoñecer traducións inéditas á lingua galega de obras narrativas, circunscritas ao xénero da novela e da novela curta. O obxectivo é outorgarlle visibilidade ao traballo dos profesionais da tradución e recoñecelo coa publicación da obra nalgunha das coleccións da editorial.

O premio rexerase polas seguintes bases:

1.ª Poderán concorrer ao premio traducións directas ao galego, consonte a normativa vixente, de obras narrativas escritas orixinalmente noutra lingua (agás castelán e portugués), sempre que estean libres de dereitos de autor. Polo tanto, salvo excepcións, deberán ser obras de autoras e autores falecidos antes do 1 de xaneiro de 1943.

2.ª Outorgarase un único premio dotado con 1.500 €, importe ao que se lle practicará a retención pertinente.

3.ª Os traballos deberán ser inéditos e non contaren con ningunha distinción previa. Non se admitirán obras de autores e autoras xa traducidos ao galego.

4.ª A extensión mínima requirida é de 100.000 caracteres con espazos.

5.ª As traducións, ademais de nun ficheiro PDF (contido nunha memoria USB ou en calquera outro soporte informático válido), deberán presentarse en papel, nunha única copia, coas seguintes características: tamaño DIN A4 (marxes superior e inferior: 2,5 cm; marxes esquerda e dereita: 3 cm), fonte Calibri a tamaño 14 e espazo interlinear de 1,5.

Facilitarase ademais unha copia dixital ou en papel do texto orixinal de referencia para a tradución, ou no seu defecto a ligazón á fonte utilizada, que deberá ser accesible para o xurado.

6.ª Acompañarase unha plica na que se fará constar o nome, apelidos, nacionalidade, enderezo, teléfono e correo electrónico do tradutor/a, ademais de incluír un breve currículo no que se indique a formación tanto na lingua de partida coma na lingua meta. No exterior da plica unicamente deben figurar o pseudónimo e o título da obra.

7.ª As traducións deberán remitirse á Rúa do Castro, 9, 3º, 15704 Santiago de Compostela (teléfono de contacto para o transportista: 676010030), indicando no sobre: Premio Realia de Tradución Literaria. As obras participantes deberán ser enviadas por servizo de mensaxaría ou correo postal. A fin de preservar o anonimato, non poderán entregarse persoalmente nin polo tradutor nin por persoa interposta.

8.ª O prazo de recepción rematará ás 14:00 horas do día 15 de xullo de 2023. As obras que cheguen con posterioridade deberán acreditar que en orixe foron enviadas dentro do prazo.

9.ª O xurado estará formado por, cando menos, un representante da editorial Hugin e Munin, un profesional vinculado ao mundo do libro e un lector independente. Valorarase a transcendencia e a calidade da obra e do autor traducidos, así como o feito de cubrir un oco relevante no sistema literario galego, ademais de aspectos como a fidelidade ao texto orixinal, a corrección ortotipográfica e gramatical na lingua meta, a fluidez do texto, a riqueza expresiva e a creatividade das solucións, sempre tendo como referencia as fontes académicas.

10.ª O traballo premiado será publicado pola Editorial Hugin e Munin nalgunha das súas coleccións, tras ser adaptado aos seus criterios editoriais e ser sometido a unha corrección profesional. A versión galega da obra terá unha licenza Creative Commons de Recoñecemento-Non-Comercial-Obras-Non-Derivadas 3.0 ou superior.

11.ª O xurado poderá declarar deserto o premio.

12.ª O ditame do xurado será inapelable.

13.ª A non ser que o volume de obras recibidas obrigue a adiar a data, o ditame anunciarase antes do 1 de setembro de 2023.

14.ª Os traballos que non se premien non serán devoltos e serán destruídos.

15.ª O feito de participar neste certame implica a total aceptación e conformidade con estas bases.

17 de abril de 2023
Santiago de Compostela

 

Descargar as bases en PDF

© Copyright – Editorial Hugin e Munin | Aviso Legal – Política de Privacidade – Envíos, devolucións e desistencia