Balance do ano editorial 2016. Previsión e notas para 2017
De 2015 a 2016
A finais de decembro de 2015, publicamos dúas obras que, consonte o noso compromiso dun único envío por trimestre aos subscritores, puxemos en circulación o primeiro de xaneiro de 2016. Tratouse de Cando levanten as brétemas, novela de Josip Mlakić traducida do croata por Jairo Dorado, e de Mocidade, de Joseph Conrad, traducida do inglés por Alejandro Tobar.
Precisamente porque o número de depósito legal, a inclusión no rexistro do ISBN ou a nosa contabilidade interna as dá como obras de 2015, puideron optar aos premios dese ano. E naceu un corvo branco: Mocidade resultou vencedora na modalidade de tradución do I Premio da Gala do Libro Galego. E a sorte parece que chegou para quedar, porque en 2016 o Premio Plácido Castro volveu distinguir unha obra de noso: Kallocaína, de Karin Boye, traducida do sueco por Marta Dahlgren –galardón que na edición de 2015 recaera en O forasteiro misterioso de Mark Twain, ex aequo coa obra Botchan de Natsume Soseki, publicada por Rinoceronte Editora.
Trece (8+5) novos títulos
Ao longo de 2016, publicamos as 8 obras de rigor destinadas de forma prioritaria aos subscritores e 5 títulos dentro da colección paralela, «Vólvense os paxaros contra as escopetas».
Abrimos con Unha desolación, novela curta da autora gala Yasmina Reza, ben coñecida na súa faceta de dramaturga, que traduciu Xavier Senín, e mais con Últimas cartas de Jacopo Ortis, primeira novela epistolar en italiano, escrita por Ugo Foscolo e traducida por Isabel Soto.
En xullo chegaría o que, ao noso parecer, foi o libro do ano no ámbito da literatura traducida: A contrafío, obra cume do xenial Joris-Karl Huysmans, de especial relevancia para as letras galegas; canda A señorita Else, unha novela breve do alemán Arthur Schnitzler, de quen paradoxalmente aínda non había nada traducido ao galego, que verteu ao noso idioma Rosa Marta Gómez Pato.
En outubro chegaron dous novos libros: O verán sen homes, da norteamericana Siri Hustvedt, traducida por Alejandro Tobar; e Colleita vermella, un referente indiscutible da literatura negra e a primeira novela na que Dashiell Hammett saca a relucir o seu detective sen nome, o Axente da Continental. Supón, por outra parte, a primeira incursión do escritor ourensán Diego Ameixeiras no mundo da tradución, feito que a nós nos serviu para confirmar unha máxima que non cansamos de repetir sempre que temos ocasión: «para traducir, é importante coñecer ben a lingua de orixe, fundamental coñecer a lingua meta e imprescindible dar co ton da novela». Ameixeiras, como previramos, cumpriu, e xaora que deu co ton de Hammett. Dá xenio ler Colleita vermella en galego. Si, é unha recomendación.
E volvendo sobre a obra de Hustvedt, todo parece indicar que será unha desas novelas de fondo que as libreiras e libreiros máis aleutos quererán ter sempre á man. Nós témola en alta estima, e agradecémoslle de novo a Agustín Fernández Paz que nos puxese sobre a pista desta autora.
En decembro publicamos O xogo serio, a última novela escrita polo sueco Hjalmar Söderberg, que traduciu do sueco Marta Dahlgren. Trátase dunha obra emotiva, profunda e triste, imperdible para os amantes das potentes letras nórdicas. E tamén achegamos As damas verdes, de George Sand, que trouxo dende o francés Xavier Senín. Desta última, salientamos que Rosalía de Castro lle vía grandes similitudes coa súa novela El caballero de las botas azules (1867), así que inescusable para rosalianos.
Á colección «Vólvense os paxaros contra as escopetas», a dos libros coas cubertas negras, sumamos cinco novas e singulares obras: O doutor Héraclius Gloss de Guy de Maupassant, e O caderno vermello de Benjamin Constant, en ambos os casos traducidas do francés por Marie Abraira; Nova Atlántida de Francis Bacon, traducida do latín por Alfonso Blanco; A casa e o cerebro de Edward Bulwer-Lytton, traducida do inglés por Alejandro Tobar; e Fosca de Igino Ugo Tarchetti, traducida do italiano por Isabel Soto grazas a un acordo de colaboración coa Asociación de Tradutores Galegos (se alguén a quixese ler pero non mercar, tena á súa disposición en formato PDF na Biblioteca Virtual da asociación).
A contrafío, fariña doutro saco
Antes de especular con como será o ano 2017 para a Editorial Hugin e Munin, é xusto deterse un intre en A contrafío, a magna obra de J.-K. Huysmans e o referente incontestable do decadentismo. Supón, por suposto, un fito en termos de calidade para o noso catálogo, mais tamén cremos que o é para o corpus xeral de literatura traducida á nosa lingua.
Cando publicamos a obra, tras ano e medio de intenso traballo, decidimos que era importante achegar, de balde, unha guía de lectura, Algunhas claves para a lectura de A contrafío, cuxas noventa páxinas quedaron curtas para tanto como queriamos dicir. Valla pois un convite a lela. Limitarémonos a reproducir aquí uns parágrafos desa guía coa intención de espertar a curiosidade do lector:
A contrafío é unha das obras máis significativas e orixinais da segunda metade do século XIX, e, co decorrer dos anos, consolidou o seu valor literario e artístico e converteuse nun dos principais testemuños sobre a crise de valores da «fin de século» e sobre o movemento de renovación estética que se produciu nesa época, non só en Francia senón na maioría dos países europeos e americanos. A influencia da novela supera o ámbito estritamente literario, ao crear toda unha estética para outros campos como a moda ou o cinema, e ao recompilar a partir de citas e referencias numerosos artistas esquecidos, anteriores ou contemporáneos do autor.
Vexamos agora, literatura comparada mediante, a opinión que do libro de Huysmans tiña o británico Oscar Wilde, un dos grandes esteticistas de todos os tempos:
Non é casual que en O retrato de Dorian Gray (1891), o libro que dá en corromper a Dorian sexa precisamente A contrafío. Malia non se mencionar nunca o seu título, a identificación resulta clara. Wilde viaxou a París de lúa de mel a finais de maio de 1884, días despois da publicación da novela de Huysmans, e nunha entrevista concedida a Morning News durante esta estadía declarou:
«O último libro de Huysmans é un dos mellores que vin». No relato de Wilde cóntase como Dorian Gray chega tarde a unha cita con lord Henry porque se entretivo lendo un libro coas cubertas de cor amarela que esa mesma mañá el lle enviara. A lectura, indícase, «capturouno por completo. Tratábase do libro máis estraño que lera nunca» e Dorian entra en tal estado de cavilacións que perde a conciencia do tempo […] A Dorian Gray a fascinación polo libro dúralle anos. De feito, encarga nove exemplares da primeira edición e ordena que llos encadernen en cores diferentes, coa intención de que se adapten aos seus distintos estados de ánimo e aos caprichos da súa sensibilidade […] Cando O retrato de Dorian Gray se publicou por entregas en Lippincott’s Magazine en 1890, un ano antes de que aparecese como libro, algúns críticos xa advertiron que lelo podía resultar arriscado. The Daily Chronicle afirmou que se trataba dunha «narración derivada da literatura leprosa dos decadentes franceses, un libro velenoso cuxa atmosfera está corrompida polos olores mefíticos da putrefacción moral e espiritual». O retrato de Dorian Gray intoxica, do mesmo xeito que o libro de cubertas amarelas que lord Henry Wotton lle empresta a Dorian, «un libro velenoso. O denso cheiro do incesto parecía desprenderse das súas páxinas e turbar o cerebro». Contra o desenlace, Dorian repite esta idea: «envelenáchesme cun libro. Iso non o esquecerei. Harry, prométeme que nunca lle prestarás ese libro a ninguén. Fai dano».
Con todo, se callar os lectores galegos estamos máis interesados en saber se o libro chegou dalgún modo até Galicia.
Malia que o decadentismo apenas tivo implantación no noso país, A contrafío ocupa un lugar importante no proceso de constitución da moderna literatura galega, pois converteuse nunha obra de referencia para os autores pertencentes á Xeración Nós […] Risco deixa constancia da súa admiración por Huysmans e por A contrafío e considera a Des Esseintes como o arquetipo do dandi […] Na súa novela Arredor de si (1930), Ramón Otero Pedrayo cita expresamente a Huysmans en dúas ocasións: a primeira aludindo á conversión ao catolicismo do autor e a segunda traspasándolle a Adrián Solovio as experiencias que Des Esseintes vive no capítulo XI da novela francesa (…) Así mesmo, o título da novela de Huysmans sérvelle a Otero para ofrecer unha das claves interpretativas da personalidade de Adrián Solovio […] Ler A contrafío supón pois un complemento para comprender Arredor de si (…) Para Ramón Lugrís «hay dos tipos de inadaptados: el que rompe con la sociedad y se aisla de ella, y el que busca abrir nuevos caminos. Al primero corresponde el protagonista de À Rebours; al segundo corresponde Adrián, el protagonista de Arredor de si» […] Outra pegada máis recente de Huysmans na cultura galega atopámola en Lois Pereiro (…) quen menciona a Huysmans no número cinco da revista A Naval, «Dandys, eterómanos e infames. O vicio como luxo» (verán de 1986): «Belle Epoque infectada de delor suxerida na paixón de educados salvaxes, deformes xenios da nova moral, sen máis gloria que a súa indiferenza, narcisismo calculado à rebours, contra natura, entre fumes prohibidos e sensuais. (…) Gourmont, Lorrain, Villiers, Barbey D’Aurevilly, Borel, mesmo Nerval ou Sheridan Le Fanu, un utópico Proust de pesadelos e visións nocturnas, Gautier quizais, e sen dúbida Huysmans […]
2017: nace o Premio Realia de Tradución Literaria
A gran novidade de 2017 será sen dúbida o Premio Realia de Tradución Literaria, que levabamos tempo maquinando e que por fin decidimos levar adiante, coa idea de que dunha vez por todas haxa en Galicia un premio de tradución remunerado, por modesta que sexa a cantidade. O certame terá unha periodicidade bianual e o gañador recibirá 1.200 euros, ademais de ver publicada a obra nunha das nosas coleccións. Para nós é unha honra poder promover o premio e esperamos sinceramente ter ocasión de ler cantas máis obras mellor. A convocatoria está aberta dende o pasado 1 de outubro e a recepción de traballos remata o 1 de marzo. Lembramos que as traducións deben enviarse baixo plica.
Outra posible novidade de 2017 será a organización dunha nova Feira do Libro na cidade, que seica se chamará SELIC (Semana do Libro de Compostela). Oxalá os promotores saiban conducila. Se os prezos e as condicións son razoables, alí estaremos.
Tampouco desta vez revelaremos os títulos que sairán ao longo do ano que comeza. O factor sorpresa segue a ser un ben moi prezado para nós. Pero algo si; por exemplo, que Isaac Xubín xa está a traballar nunha nova obra traducida dende o éuscaro (a segunda do noso catálogo, tras a publicación en 2013 de Pasaia blues, de Harkaitz Cano), ou que chegará un clásico das letras francesas e unha novela de mediados do século XX escrita por unha autora alemá, non demasiado coñecida pero moi interesante.
Venturoso 2017 e boas lecturas.
PD.: Un necesario recordatorio: a subscrición paga a pena. Nós dependemos en esencia dese apoio previo para traballar da maneira na que o facemos. Así que, quen poida e aínda non o fixese, que considere a posibilidade de subscribirse.
