Coma cada Nadal, facemos balance do traballo realizado no último ano.

Comezaremos cunha mención aos dous títulos que se comercializaron a primeiros de xaneiro de 2024, malia que, en boa lei, deberiamos encadralos en decembro de 2023 (ano do seu depósito legal). Foron, por un lado, a novela de Amalie Skram intitulada A traizón, un dos grandes clásicos do rupturismo moderno escandinavo. Traducírona Marta Dahlgren e Alejandro Tobar, e a versión galega foi a primeira publicada nunha lingua ibérica. Respecto ao idioma de partida (dinamarqués, noruegués, dano-noruegués…?), recomendamos a lectura da entrada «A cuestión lingüística na novela A traizón».

Por outro lado, El, de Louise Colet, traducida do francés por Isabel Soto. De novo, esta singular e extensa novela atopou no galego a porta de entrada aos sistemas literarios peninsulares. Trátase dunha obra longa que mestura unha trama romántica co desexo de arranxar contas persoais; as máis soadas, con Gustave Flaubert, amante da autora durante case unha década. Constitúe, polo demais, unha valiosa mostra anticipada da literatura do eu. Xa coa versión galega nas librarías, artellamos unha entrada de blog que outra volta nos gustaría recomendar: «A misoxinia nas críticas á obra de Colet».

 

Os títulos de 2024

A primeiros de abril publicamos dúas novas pezas. Unha delas, Margot, de Alfred de Musset, que se encargou de traducir dende o francés o experimentado Xavier Senín. Co pano de fondo das diferenzas sociais, a obra incide na inocencia do primeiro amor e a pureza dos sentimentos da mocidade. Sen grandes pretensións, veu reafirmar a nosa querenza pola literatura francesa do século XIX, que agora mesmo ten unha representación verdadeiramente notable no catálogo, con textos dos mencionados Flaubert ou Colet, mais tamén con outros de Balzac, George Sand, Verne, Zola, Loti ou Huysmans, entre outros.

E, en segundo lugar, Lady Susan, unha curiosa, mordaz e moi ben escrita obra de Jane Austen que traduciu dende o inglés Alejandro Tobar. Supuxo, e non por casualidade, o 100.º título da colección Principal, efeméride da que demos conta na entrada «Anatomía da colección principal». Na obriña da autora británica, ao longo das máis de corenta cartas cruzadas, subvértense os códigos da novela romántica, cunha protagonista manipuladora e capaz de subxugar a quen se lle poña por diante para acadar un status vantaxoso. Malia que Austen a redactou de moi nova, Lady Susan non se publicaría até 1871, é dicir, medio século longo despois de ela morrer. Por estilo e contido, consideramos que anticipa os trazos que a farían famosa no Reino Unido e en todo o mundo, e cónstanos que está a facer as delicias dos e das amantes da literatura epistolar. Se alguén quixer afondar nese subxénero en concreto, velaquí outro par de propostas: As confesións dunha filla do século, da italiana Donna Paola, e mais O derradeiro verán, da alemá Ricarda Huch.

Da entrega de novidades correspondente ao mes de xullo formaron parte as obras A herdanza Ferramonti, de Gaetano Carlo Chelli, e Como chega o sal ao mar, de Brigitte Schwaiger.

A primeira, con tradución dende o italiano de Isabel Soto, conta a historia dunha familia, os Ferramonti, e expón as artimañas dos seus membros máis novos para conseguir a herdanza do patriarca. De estética verista, retrata con precisión os esforzos de pequenos empresarios e burócratas por se enriquecer e lograr o ascenso social. É relevante ademais que coincidiu no tempo co salto á esfera pública do soado escándalo da Banca Romana, o primeiro gran caso de corrupción político-financeira en Italia.

Canto a Como chega o sal ao mar, obra que vendeu case medio millón de exemplares no conxunto de territorios xermanófonos, o que a tornou nunha das dez novelas en lingua alemá con mellor acollida internacional no século XX, aborda a historia dunha muller nova a quen a monotonía da existencia cotiá leva a caer na desesperanza. As expectativas frustradas da protagonista sobre a vida conxugal, descritas con inusitada crueza, o carácter autobiográfico da historia, o cariz punzante e anovador da escrita e o dominio técnico á hora de representar o fluxo da mente da narradora son algunhas das razóns que, ao noso entender, apuntalan a súa calidade e atractivo. Da tradución dende o alemán encargouse Rosa Marta Gómez Pato.

En outubro publicamos, por unha banda, a primeira tradución (dende o grego orixinal, a cargo de Alfonso Blanco) a unha lingua romance de O mono Xouth ou Os costumes do século, novela de Iakovos Pitsipios considerada pioneira da literatura fantástica no seu país. Céntrase nas peripecias de Xouth, un enigmático escritor e viaxeiro alemán que acabou metamorfoseado nun orangután e posto ao servizo dun home grego europeizado que se finxe nobre.

Pola outra, recuncamos coa literatura inglesa, e máis concretamente coa narrativa psicolóxica e, en parte (e con matices), cos contos de pantasmas, toda vez que que trouxemos para o galego (na tradución de Alejandro Tobar) a novela curta Monsieur Maurice, de Amelia B. Edwards. Ambientada na Prusia de comezos do século XIX, céntrase na particular relación entre unha cativa e un enigmático prisioneiro, o monsieur Maurice. Dotada dunha atractiva carga histórica, cóntase entre o mellor da produción literaria da súa autora, pouco coñecida no sur de Europa.

A finais de decembro, mentres redactabamos este balance, dúas obras levaban un par de semanas na cola de impresión de Gráficas Ulzama, a imprenta navarra coa que levamos uns anos traballando. Se todo vai sobre o previsto, deberiamos ter connosco a mercancía a primeiros de xaneiro de 2025, momento no que procederemos a lles enviar os libros ás persoas subscritoras. Ao seu debido tempo, daremos cumprida conta de ambas as dúas, pero polo de agora só anunciamos que se trata de grandes novelas dun autor estadounidense e outro ruso.

 

As feiras de Compostela e Pontevedra

En xuño participamos na SELIC – Semana do Libro de Compostela. Afianzada a Praza da Quintana como lugar de encontro, nesta última edición da feira facturamos, en comparanza coa anterior, un 10 % menos, pero cremos que seguen a ser números correctos; dende logo sen alardes, pero correctos.

Por outra banda, por vez primeira dende a súa posta en marcha en 2007 (nós empezamos a nosa andaina en 2011), decidimos contratar un pequeno espazo na Culturgal de Pontevedra, celebrada entre o venres 29 de novembro e o 1 de decembro. Funcionou ben a xeito de escaparate, e seguramente repetiremos, pero tamén puidemos comprobar en carne propia por que tantas editoriais e librarías desisten de participar: os números dificilmente dan. No noso caso, foi o comido polo servido, e aínda ben. Vendemos algo máis de cincuenta libros e unha subscrición (grazas!). Cremos que merece unha reflexión esa peaxe de 440 € a cambio dun espazo baleiro de 3×2 metros (o mínimo que se ofrece), que, na nosa opinión, é a todas luces excesivo. Certo é que no noso caso non temos os descontos que si teñen outros (por pertenceren a asociacións ou por repetiren de ano en ano, por exemplo). Sexa como for, oxalá a organización comprenda que, vista a realidade da feira, o prezo pagado polos expositores non está xustificado. Polo demais, todo ben.

 

Os cadernos de agasallo

Como novidade, en 2024 fixemos un par de cadernos conmemorativos, se ben unicamente 150 de cada. Un deles, o da faixas azuis, regalámosllelo ás lectoras e lectores que nos mercaron libros na Culturgal; o outro, conmemorativo dos 100 títulos da colección Principal, foi para quen fixo o propio na SELIC; así mesmo, foi a nosa forma de agradecerlles o seu apoio ás persoas subscritoras, que o recibiron na entrega dos libros de xullo.

Dado que parece que tiveron unha boa acollida, gustaríanos manter a iniciativa en 2025, con novos deseños para eventos sinalados. A impresión de ambos os cadernos fixémola en Sacauntos, veciños nosos en Compostela e responsables da impresión dos 74 primeiros títulos.

 

2025, ano de Premio Realia

A 5.ª edición do Premio Realia de Tradución Literaria terá lugar en 2025. Aínda temos pendente falar co novo equipo de goberno, confiamos en volver contar co Concello de Santiago para que o galardón que coxestionamos se convoque con idénticas ou moi similares características ca nas edicións previas (entregárase por vez primeira en 2017, e ten carácter bianual). A este respecto, iremos informando tan pronto como sexa posible, pero animamos xa a tradutoras e tradutores a traballar nas súas traducións, que sempre lemos co máximo rigor.

 

Os libros que virán

Quedan a continuación meras pinceladas do que está por chegar, sen citar títulos nin nomes concretos: dúas tradutoras están xa traballando na tradución dunha estupenda obra da literatura rusa escrita por un célebre autor natural de Kíiv; hai tamén quen se está a ocupar de traer para o galego unha novela clave dun autor estadounidense da primeira metade do século XX. Tamén estadounidense é outra autora (só que anterior no tempo, pois viviu no século XIX) cuxa novela máis relevante esperamos publicar a finais de 2025. Seguiremos apostando, polo demais, pola literatura alemá, desta vez por un autor clásico de sona. E estamos tratando de pechar un acordo de compra de dereitos para traer unha novela breve dunha autora finesa de expresión sueca. O resto, de momento gardámolo para nós.

 

Os recordatorios de cada ano

En primeiro lugar, queremos destacar que a nosa independencia respecto dos cartos públicos segue a ser total. Proba disto é que case o 90 % das obras presentes no noso catálogo están sufragadas integramente por nós, sen axudas nin inxerencias, nin directas nin indirectas nin encubertas.

En segundo lugar, un recordatorio derivado: se podemos falar de independencia económica respecto da Administración, é grazas, sobre todo, ao apoio das persoas subscritoras. Tan certo é que temos unhas vendas modestas nas canles comerciais convencionais (aínda que estables e cun crecemento lento pero continuado, grazas a librarías aliadas, das que a Libraría Cartabón de Vigo merece unha mención especial) coma que sen o apoio financeiro do centenar de socios e socias non habería un catálogo nin remotamente parecido ao actual.

De aí este dato orientado aos potenciais subscritores: dende 2011, a modalidade de subscrición estándar mantense sen cambios (non aplicamos en ningún exercicio sequera a suba do IPC), pese ao desbocado aumento do custo da vida, e implica a entrega a domicilio de 8 novos títulos cada ano a razón de 116 euros.

Quen poida e aínda non o fixese, que por favor considere a posibilidade de subscribirse, ou a posibilidade de regalar unha subscrición.

 

Moitas grazas, boas lecturas e próspero 2025!